Spółdzielnia to forma organizacyjna, która charakteryzuje się dobrowolnym zrzeszeniem osób w celu prowadzenia wspólnej działalności gospodarczej na zasadzie współpracy. Jej członkowie posiadają równouprawnienie w podejmowaniu decyzji oraz mogą uczestniczyć w podziale zysków proporcjonalnie do wkładów, a nie według kapitału, co odróżnia ją od typowych spółek. Spółdzielnie są regulowane przez prawo spółdzielcze, które wymaga, aby ich działalność była prowadzona na rzecz swoich członków. Przykłady spółdzielni to spółdzielnie mieszkaniowe, rolnicze czy też kredytowe, które umożliwiają członkom wspólne korzystanie z zasobów oraz usług. Taki model organizacyjny sprzyja tworzeniu silnych więzi społecznych oraz pozwala na efektywne wykorzystanie zasobów lokalnych, co jest zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju. Warto również zauważyć, że spółdzielnie mogą podejmować różne formy działalności, co czyni je elastycznymi w dostosowywaniu się do potrzeb członków oraz zmieniających się warunków rynkowych.
Wybierając inną formę organizacyjną, taką jak stowarzyszenie, fundacja czy spółka, można wpaść w pułapkę niepełnego zrozumienia ich specyfiki. Stowarzyszenie, pomimo że również jest formą dobrowolnego zrzeszenia, ma na celu przede wszystkim działalność non-profit oraz realizację zadań społecznych, a nie prowadzenie działalności gospodarczej dla członków. Z kolei fundacja, jako jednostka bez osobowości prawnej, jest tworzona w celu realizacji określonych celów społecznych, charytatywnych lub edukacyjnych, co również wyklucza jej charakter jako organizacji gospodarczej. Spółka, natomiast, jest zdefiniowana przez relacje kapitałowe między jej właścicielami i nastawiona na zysk, co różni ją od modelu spółdzielczego. Typowym błędem myślowym jest nieodróżnianie zasadniczych różnic między tymi formami organizacyjnymi, co może prowadzić do błędnych wniosków co do ich funkcji i celów. Aby właściwie zrozumieć, jak działa spółdzielnia, kluczowe jest uwzględnienie jej demokratycznej struktury zarządzania oraz modelu współpracy, który stawia członków w centrum działalności, co czyni ją unikalnym rozwiązaniem w dziedzinie organizacji społecznych i gospodarczych.