W rozliczeniach bezgotówkowych, takich jak polecenie przelewu, to dłużnik jest osobą, która inicjuje transakcję, zlecając swojemu bankowi przelanie środków pieniężnych na rachunek wierzyciela. Dłużnik, jako strona zobowiązana do uregulowania należności, ma prawo decydować o czasie oraz wysokości płatności. Przykładem może być sytuacja, gdy przedsiębiorstwo A musi zapłacić fakturę wystawioną przez przedsiębiorstwo B. W tym przypadku przedsiębiorstwo A, jako dłużnik, składa dyspozycję w swoim banku, aby środki zostały przesłane na konto przedsiębiorstwa B. Standardem w takich transakcjach jest stosowanie formularzy polecenia przelewu, które zawierają wszystkie niezbędne dane, takie jak numer konta odbiorcy, kwotę oraz tytuł płatności. Zrozumienie tego procesu jest kluczowe w obrocie gospodarczym, ponieważ właściwe zarządzanie płatnościami wpływa na płynność finansową firmy oraz jej relacje z kontrahentami.
W rozliczeniach bezgotówkowych wiele osób mylnie identyfikuje rolę poszczególnych uczestników transakcji, co prowadzi do nieporozumień. Często sądzą, że bank wierzyciela lub bank dłużnika mogą inicjować płatności, co jest nieprawdziwe. Banki pełnią rolę pośredników, a nie inicjatorów transakcji. W rzeczywistości to dłużnik, jako strona zobowiązana, ma prawo i obowiązek zlecić przelew środków. Wierzyciel nie wydaje dyspozycji dotyczących płatności, ponieważ to dłużnik kontroluje swoje środki i decyduje o ich wydaniu. Ponadto, mylenie ról pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem może prowadzić do błędnych wniosków o odpowiedzialności w przypadku opóźnień lub niewłaściwych transakcji. Ważne jest, aby zrozumieć, że proces płatności to dwuetapowa interakcja, gdzie dłużnik podejmuje decyzje finansowe, podczas gdy banki zapewniają techniczne wykonanie tych decyzji. Takie nieporozumienia są typowe w sytuacjach, gdy osoby nie mają pełnej wiedzy na temat mechanizmów funkcjonowania systemu bankowego oraz zasad obowiązujących w obrocie finansowym, co w efekcie może prowadzić do nieefektywnego zarządzania płatnościami i problemów finansowych w firmach.