Oznaczenie VBR pochodzi od angielskiego terminu Variable Bit Rate, czyli zmienna przepływność bitowa. To właśnie tym skrótem w telekomunikacji, informatyce czy przy kodowaniu multimediów określa się sygnał, którego ilość przesyłanych bitów na sekundę zmienia się dynamicznie, w zależności od zawartości danych i poziomu kompresji. Moim zdaniem to bardzo praktyczne podejście, bo pozwala na optymalizację rozmiaru plików przy zachowaniu dobrej jakości, szczególnie np. w plikach audio MP3 lub wideo MPEG-4. W branży jest to standard wykorzystywany w transmisji strumieniowej, nagraniach studyjnych, a nawet w nowoczesnych systemach CCTV. Przykładowo, jeśli w pewnym fragmencie filmu jest dużo ruchu, algorytm przydziela więcej bitów, a gdy obraz jest statyczny – mniej. Dzięki temu oszczędza się pasmo i miejsce na dysku. Warto też wiedzieć, że alternatywą bywa CBR (stała przepływność), która sprawdza się lepiej tam, gdzie wymagana jest przewidywalność zużycia łącza, np. w transmisjach satelitarnych. VBR natomiast daje większą elastyczność i często lepszą wydajność przy ograniczonych zasobach. Z mojego doświadczenia, jeśli zależy Ci na jakości przy ograniczonym transferze, warto korzystać właśnie z VBR.
Wiele osób myli skróty opisujące metody kodowania i zarządzania przepływnością bitową, co jest bardzo powszechne, zwłaszcza na początku nauki zagadnień transmisji cyfrowej. CBR, czyli Constant Bit Rate, ma swoje zastosowania, ale przede wszystkim oznacza stałą, niezmienną przepływność bitową. To rozwiązanie sprawdza się w transmisjach wymagających przewidywalności i stabilności, np. w systemach transmisji satelitarnej czy radiowej, ale nie pozwala na dynamiczne dostosowywanie się do zmienności sygnału, a więc nie jest to zmienna przepływność. ABR (Available Bit Rate) jest pojęciem z sieci ATM i odnosi się raczej do sposobu przydzielania dostępnego pasma w sieciach pakietowych, nie do sposobu kodowania plików multimedialnych czy transmisji cyfrowej bit po bicie. Zresztą, ABR nie jest powszechnie używany przy opisie parametrów strumieni audio-wideo. MBR, czyli Maximum Bit Rate, to z kolei parametr określający maksymalną dozwoloną przepływność w danym systemie, często spotykany np. w konfiguracji sieci Wi-Fi czy niektórych kodekach, ale nie mówi nic o zmienności przepływności – ogranicza ją tylko od góry. Najczęstszy błąd polega na utożsamianiu tych skrótów z ogólną zmiennością przepływu, bez uwzględnienia specyfiki ich zastosowania. W praktyce branżowej, jeśli mówimy o dynamicznej, adaptacyjnej przepływności w plikach multimedialnych czy transmisjach strumieniowych, to tylko VBR jest odpowiednim określeniem. Warto zawsze sprawdzać, w jakim kontekście dany skrót funkcjonuje i do jakiej technologii się odnosi, bo podobieństwo nazw często bywa mylące. Z mojego doświadczenia, najwięcej zamieszania jest właśnie przy ABR i CBR, które czasem błędnie uznaje się za rozwiązania zmienne. Praktyka jednak pokazuje, że to VBR daje największą elastyczność i na co dzień właśnie tę opcję wybierają profesjonaliści od kodowania cyfrowego.