Port ADAT to w praktyce jeden z najpopularniejszych cyfrowych interfejsów audio, zwłaszcza w budżetowych i półprofesjonalnych studiach nagraniowych. Jego podstawowa wersja pozwala na przesłanie równocześnie 8 kanałów audio, ale tylko wtedy, gdy częstotliwość próbkowania nie przekracza 48 kHz. W filmie czy przy nagrywaniu muzyki to zupełnie wystarcza do większości zastosowań, choć wiadomo, że jak ktoś chce już coś bardziej hi-endowego, to szuka rozwiązań, które dają wyższe sample rate. Standard ADAT opiera się na protokole Alesis Lightpipe, a światłowodowa transmisja jest odporna na zakłócenia i nie wymaga konwersji na analog, co w praktyce ułatwia życie w studiu. Moim zdaniem, jeśli ktoś planuje rozbudowę racka czy integrację różnych konwerterów, to znajomość tego ograniczenia 48 kHz na 8 kanałach jest kluczowa – czasem się człowiek zdziwi, czemu nagle połowa śladów znika przy zwiększeniu próbkowania. Dla wyższych częstotliwości, np. 96 kHz, liczba kanałów spada o połowę, więc 8 kanałów przy 48 kHz to maksimum – i to właśnie przesądza o odpowiedzi. Często spotykam się z tym, że ludzie mylą ADAT z innymi interfejsami, które obsługują wyższe sample rate na większej liczbie kanałów, ale tu niestety tak to nie działa. Tak więc, 48 kHz dla 8 kanałów – taki jest standard, i tego trzeba się trzymać w praktyce.
Warto się na chwilę zatrzymać przy temacie ADAT, bo łatwo się tutaj pomylić, zwłaszcza jeśli myślimy o nowoczesnych standardach przesyłu audio cyfrowego. Zdarza się, że ktoś założy, że skoro światłowód, to „pewnie wszystko pójdzie”, ale historia i możliwości tego interfejsu są dość konkretne. ADAT, czyli Alesis Digital Audio Tape, szczególnie w swoim pierwotnym standardzie Lightpipe, pozwala na transport maksymalnie 8 kanałów audio jednocześnie, ale tylko do częstotliwości próbkowania 48 kHz. Jeśli ktoś wybierze wyższe wartości, takie jak 96 kHz czy nawet dalej – 192 czy 384 kHz – niestety będzie musiał się liczyć z ograniczeniami. Protokół ADAT obsługuje tzw. S/MUX (Sample Multiplexing), kiedy chcemy przesłać sygnał w jakości 96 kHz – wtedy liczba kanałów spada do 4, a przy jeszcze wyższych parametrach to już praktycznie nie jest wykorzystywane w tym standardzie. Z mojego doświadczenia wynika, że dużo osób mylnie utożsamia przepustowość ADAT z innymi formatami, zwłaszcza gdy widzą, że inne interfejsy (np. MADI czy Dante) pozwalają na przesył dziesiątek czy nawet setek kanałów przy wysokich częstotliwościach próbkowania. To typowy błąd – zakładać, że technologia światłowodowa automatycznie oznacza nielimitowaną przepustowość. W praktyce, jeśli ktoś ustawi 96 kHz na interfejsie ADAT i liczy na 8 kanałów, to połowy śladów po prostu nie usłyszy, bo nie zostaną przesłane. 192 czy 384 kHz to już wartości spotykane raczej w innych protokołach cyfrowych lub w zaawansowanych rozwiązaniach studyjnych, a nie w zwykłym ADAT. Praktyka pokazuje, że czasem nawet doświadczeni technicy zapominają o tych ograniczeniach, co prowadzi do niepotrzebnego zamieszania podczas pracy. Więc podsumowując – ADAT daje 8 kanałów tylko do 48 kHz, powyżej tej wartości pojemność spada, a wyższe sample rate po prostu nie są możliwe w tym trybie.