Kwalifikacja: BUD.23 - Wykonywanie i renowacja detali architektonicznych

W przypadku naprawy połamanych odlewów gipsowych łatwo popaść w pułapkę myślenia, że wystarczy dowolny środek wiążący czy utwardzający. Często spotykam się z przekonaniem, że olej lniany jako popularny materiał impregnujący do drewna lub chlorek baru stosowany w przemyśle chemicznym mogą poprawiać trwałość gipsu, ale to nieporozumienie. Olej lniany nie wiąże się z gipsem, a wręcz przeciwnie – może nawet pogarszać przyczepność czy prowadzić do przebarwień, szczególnie przy bardziej porowatych odlewach. Chlorek baru natomiast służy głównie do impregnacji i zabezpieczania powierzchni przed wilgocią, a nie do spajania pęknięć – tu mógłby wręcz usztywnić powierzchnię tylko powierzchownie, bez wzmocnienia struktury wewnątrz pęknięcia. Szelak w spirytusie, choć znany jako środek do politurowania mebli czy zabezpieczania powierzchni (klasyka warsztatu stolarskiego!), nie tworzy trwałej, mineralnej spoiny z gipsem i nie dawałby odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej w miejscach łączenia. Najczęściej popełnianym błędem jest traktowanie wszystkich tych materiałów jako uniwersalnych „naprawiaczy”, ale praktyka pokazuje, że tylko kazeina połączona z gipsem daje klej o cechach zbliżonych do oryginalnego materiału – elastyczny, wytrzymały, niezmieniający charakteru spoiny. Warto pamiętać też, że taka mieszanka nie blokuje późniejszych zabiegów konserwatorskich czy rekonstrukcyjnych, co jest ważne zwłaszcza w pracy z zabytkami. Dobrze jest więc znać nie tylko właściwości poszczególnych środków, ale i ich ograniczenia – to podstawa fachowego podejścia do renowacji gipsowych elementów.