Kwalifikacja: BUD.23 - Wykonywanie i renowacja detali architektonicznych

Bardzo często spotykam się z zamieszaniem dotyczącym terminów związanych z polichromią. Zacznijmy od tego, co oznaczają inne określenia: polichromia figuralna obejmuje przede wszystkim przedstawienia postaci ludzi lub zwierząt, sceny narracyjne, na przykład religijne lub mitologiczne, i jest charakterystyczna zwłaszcza dla sztuki sakralnej, gdzie głównym celem jest przedstawienie historii lub idei w formie malarskiej. Polichromia ornamentalna polega na stosowaniu ornamentów, wzorów geometrycznych, roślinnych czy stylizowanych motywów, które mają charakter czysto dekoracyjny, bez próby naśladowania elementów architektonicznych. Z kolei patronowa to termin trochę archaiczny, dotyczy głównie zdobień wykonywanych według szablonów, czyli patronów, i odnosi się bardziej do techniki niż do efektu wizualnego. W praktyce spotykałem się z przypadkami mylenia tych terminów, zwłaszcza gdy ktoś sugeruje się samą nazwą – łatwo założyć, że „figuralna” to każda polichromia przedstawiająca coś konkretnego, podczas gdy chodzi głównie o postaci. Kluczową rzeczą w polichromii architektonicznej jest to, że malowidło ma udawać prawdziwe elementy budowli, czyli nie tylko dekorować, ale i oszukiwać zmysły za pomocą iluzji. Takie rozwiązania były i są stosowane wszędzie tam, gdzie budżet lub możliwości techniczne nie pozwalały na wprowadzenie prawdziwych detali architektonicznych. Z mojego doświadczenia wynika, że podobne nieporozumienia wynikają z braku znajomości klasyfikacji polichromii w kontekście konserwatorskim. Warto pamiętać, że właściwa identyfikacja rodzaju polichromii ma znaczenie zarówno przy projektowaniu nowych dekoracji, jak i podczas prac renowacyjnych, bo technika wykonania i dobór materiałów zależą właśnie od charakteru ozdoby.