Kwalifikacja: BUD.23 - Wykonywanie i renowacja detali architektonicznych

Wielu osobom wydaje się, że skoro kurz trzeba usunąć, to najlepiej użyć wody, środków chemicznych albo specjalistycznych płynów – to jednak spory błąd, szczególnie przy pracach ze stiukiem. Spryskanie fluatem nie ma raczej związku z oczyszczaniem powierzchni z kurzu – fluat to środek do impregnacji, a nie czyszczenia! Stosuje się go raczej w celu wzmocnienia struktury lub zabezpieczenia przed wilgocią, ale nie jako narzędzie do usuwania zabrudzeń powierzchniowych. Z kolei wykorzystanie wody i pędzla ławkowca wydaje się praktyczne, ale w rzeczywistości niesie ryzyko uszkodzenia warstwy stiuku, szczególnie jeśli jest ona stara lub osłabiona. Woda może wnikać w głąb materiału i powodować mikropęknięcia albo odspojenia; podobnie rzecz ma się z użyciem zwilżonej gąbki i środka piorącego – to już w ogóle niebezpieczne: środki chemiczne wbrew pozorom potrafią zareagować z pigmentami lub spoiwem w stiuku, co skutkuje trwałymi przebarwieniami czy deformacjami. Takie rozwiązania bywają stosowane w przypadku gładkich, bardzo odpornych powierzchni, ale stiuk to nie jest beton czy płytka ceramiczna. Najczęstszy błąd polega na przecenianiu wytrzymałości stiuku i zapominaniu, że konserwacja zawsze powinna być minimalnie inwazyjna. Moim zdaniem najlepszą praktyką – co potwierdzają i podręczniki, i doświadczenie konserwatorów – jest zaczynać od najdelikatniejszych metod mechanicznych, czyli właśnie miękkiego pędzla. Dopiero przy bardziej uporczywych zabrudzeniach można rozważać inne techniki, ale zawsze z zachowaniem ogromnej ostrożności.