Kwalifikacja: BUD.24 - Prowadzenie prac renowatorskich elementów architektury

Wiele osób przy naprawie ubytków w cegłach zabytkowych wybiera zaprawę, zaczyn lub szpachlówkę, bo te materiały dobrze się sprawdzają przy pracach murarskich na nowych obiektach. Jednak w przypadku zabytków i szczególnie niewielkich ubytków to zupełnie nietrafiony wybór. Zaprawa, nawet ta „tradycyjna”, ma dość sztywną strukturę i wypełnienie nią niewielkiego ubytku może spowodować powstanie mostka sztywności w murze. Takie miejsce będzie pracowało zupełnie inaczej niż stara cegła i z czasem może doprowadzić do poważniejszych uszkodzeń – widziałem już przypadki, gdzie wypadały całe fragmenty naprawione właśnie zaprawą. Zaczyn, czyli bardzo płynna mieszanina cementu i wody, nie daje ani odpowiedniej przyczepności, ani trwałości – właściwie to jest zupełnie niepraktyczne w takiej sytuacji, bo nie utrzyma się w niewielkiej szczelinie i szybko się wykruszy. Szpachlówki natomiast są zbyt gładkie oraz często mają skład chemiczny nieodpowiedni dla starych cegieł – mogą blokować wymianę pary wodnej i prowadzić do zawilgocenia, co doprowadza do łuszczenia się materiału. W renowacji zabytków najważniejsze jest, żeby materiały naprawcze nie były ani twardsze, ani bardziej szczelne niż oryginał, dlatego kit wypada tu najlepiej. Częstym błędem jest myślenie, że skoro coś się sprawdza przy nowych budynkach, to w zabytkowych murach też się nada – a to zupełnie inne środowisko, inne potrzeby i inna odpowiedzialność. Stosowanie niewłaściwych materiałów prowadzi nie tylko do szybkiego zużycia napraw, ale także do nieodwracalnych strat w substancji zabytkowej, co jest szczególnie źle postrzegane przez środowisko konserwatorskie i może być nawet niezgodne z przepisami o ochronie zabytków.