Formuła handlowa FOB (Free On Board) odnosi się do sytuacji, w której sprzedawca ponosi odpowiedzialność za towar do momentu, gdy zostanie on załadunkowy na statek w porcie załadunku. Po przekroczeniu krawędzi burty statku, odpowiedzialność za towar przechodzi na kupującego. Ta formuła jest szczególnie popularna w transporcie morskim, gdzie koszty i ryzyko związane z transportem są ściśle związane z miejscem załadunku i wyładunku. Przykładem zastosowania FOB może być sytuacja, w której firma importowa zleca zakup towarów w Chinach, a sprzedawca w Chinach organizuje transport do portu morskiego. Gdy towary zostaną załadowane na statek, odpowiedzialność za jakiekolwiek straty czy uszkodzenia przechodzi na kupującego. Takie podejście jest zgodne z Incoterms 2020, które definiują zasady odpowiedzialności za transport w handlu międzynarodowym, promując przejrzystość i odpowiedzialność stron w transakcjach handlowych.
W przypadku odpowiedzi lotniczej, drogowej i kolejowej, należy zauważyć, że formuła FOB jest specyficznie zaprojektowana do transportu morskiego. W transporcie lotniczym, gdzie czynniki takie jak czas i szybkość mają kluczowe znaczenie, bardziej adekwatnymi formułami są na przykład CIP (Carriage and Insurance Paid to) lub FCA (Free Carrier). Te formuły lepiej odpowiadają wymaganiom branży lotniczej, ponieważ uwzględniają nie tylko transport, ale również ubezpieczenie towarów w trakcie przewozu. Podobnie w przypadku transportu drogowego i kolejowego, inne formuły takie jak DAP (Delivered At Place) czy DDP (Delivered Duty Paid) są częściej stosowane. Różnorodność formuł wynika z różnych potrzeb i ryzyk związanych z różnymi metodami transportu, co często prowadzi do mylnej interpretacji odpowiedzialności w ramach umów handlowych. Z tego powodu kluczowe jest zrozumienie, że każda forma transportu ma swoje specyficzne wymagania i standardy operacyjne, co sprawia, że stosowanie FOB w kontekście transportu lotniczego, drogowego czy kolejowego może prowadzić do nieporozumień i błędów w ocenie ryzyka oraz kosztów. Ponadto, stosowanie niewłaściwych formuł może skutkować dodatkowymi opłatami, opóźnieniami i problemami z odpowiedzialnością w przypadku uszkodzeń towaru, co podkreśla znaczenie znajomości odpowiednich standardów i dobrych praktyk branżowych.