Sterylizacja roztworów wodnych parą wodną jest jedną z najstarszych i najbardziej uznawanych metod zapewniania jałowości. Proces ten opiera się na wysokotemperaturowym działaniu pary wodnej, która w temperaturze 121°C przez 15-30 minut skutecznie eliminuje drobnoustroje, w tym bakterie, wirusy oraz grzyby. Użycie pary wodnej jest preferowane w wielu zastosowaniach ze względu na jej efektywność, prostotę oraz niski koszt. W praktyce stosuje się autoklawy, które są urządzeniami przystosowanymi do wytwarzania i kontrolowania warunków parowe. Ta metoda jest powszechnie stosowana w laboratoriach biologicznych, szpitalach oraz w przemyśle farmaceutycznym, gdzie zapewnienie jałowości roztworów jest kluczowe. Standardy takie jak ISO 13485 zalecają stosowanie sterylizacji parą wodną w produkcji wyrobów medycznych, co potwierdza jej skuteczność i niezawodność. Poza tym, w przypadku roztworów, które są wrażliwe na działanie chemikaliów, sterylizacja parą wodną stanowi metodę bezpieczną i nieingerującą w skład chemiczny substancji.
Wybór innych metod sterylizacji dla roztworów wodnych, takich jak tlenek etylenu czy nadtlenek wodoru, wiąże się z pewnymi ograniczeniami, które mogą wpłynąć na jakość i bezpieczeństwo końcowego produktu. Tlenek etylenu, mimo że jest skutecznym środkiem sterylizującym, jest substancją toksyczną, co stawia wyzwania związane z bezpieczeństwem podczas stosowania. Jego długotrwały czas działania oraz konieczność zapewnienia odpowiedniej wentylacji po procesie sterylizacji mogą być niewygodne w wielu warunkach laboratoryjnych czy przemysłowych. Podobnie, nadtlenek wodoru może być stosowany, ale jego działanie jest uzależnione od koncentracji i warunków panujących podczas procesu, co może prowadzić do nieprzewidywalnych skutków, takich jak uszkodzenie niektórych składników roztworu. Metoda parowo-formaldehydowa, choć stosunkowo skuteczna, wymaga skomplikowanego procesu przygotowania i dokładnego nadzoru, co jest trudne do zrealizowania w rutynowych warunkach. Ogólnie rzecz biorąc, wybór metody sterylizacji powinien być oparty na szczegółowej analizie wymagań dotyczących bezpieczeństwa, skuteczności oraz wpływu na substancję poddawaną procesowi, co często prowadzi do preferencji dla prostej i efektywnej metody, jaką jest sterylizacja parą wodną.