Prawidłowo wskazana została usługa VoD (Video on Demand). Właśnie ta usługa w sieciach szerokopasmowych umożliwia abonentowi odtwarzanie materiałów audio i wideo w dowolnym, wybranym przez niego momencie, niezależnie od pierwotnego czasu emisji. Mówiąc prościej: VoD to „telewizja i filmy na życzenie”, a nie „na żywo”. Technicznie rzecz biorąc, VoD opiera się na strumieniowaniu multimediów z serwera dostawcy treści do urządzenia użytkownika, z wykorzystaniem protokołów takich jak HTTP(S) Progressive Download, HLS (HTTP Live Streaming), MPEG-DASH czy dawniej RTSP/RTP. W praktyce VoD wymaga od operatora sieci odpowiednio wydajnej infrastruktury: serwerów multimedialnych, systemów CDN (Content Delivery Network), mechanizmów buforowania, a także QoS w sieci IP, żeby zapewnić płynne odtwarzanie bez zacięć. Z mojego doświadczenia wynika, że w nowoczesnych sieciach szerokopasmowych VoD jest traktowane jako kluczowa usługa dodana, obok dostępu do internetu i klasycznej IPTV. W standardach i dobrych praktykach branżowych (np. rekomendacje ITU-T, ETSI, wytyczne operatorów kablowych DOCSIS) podkreśla się konieczność zapewnienia odpowiedniej przepływności, zarządzania pasmem i priorytetyzacji ruchu wideo. W odróżnieniu od BTV (Broadcast TV), gdzie treść jest nadawana w jednym czasie do wielu odbiorców, VoD zapewnia pełną indywidualizację: każdy abonent może zatrzymać, przewinąć, wznowić materiał, a nawet oglądać różne treści równolegle na kilku urządzeniach. Typowe przykłady to Netflix, HBO Max, Player, CDA, ale także usługi VoD dostarczane przez operatorów telekomunikacyjnych w ramach dekoderów IPTV. Moim zdaniem warto zapamiętać jedno zdanie: jeśli użytkownik sam decyduje „co i kiedy ogląda”, a nie jest przywiązany do ramówki – to jest VoD.
W tym pytaniu sedno sprawy tkwi w rozróżnieniu usług „na życzenie” od usług „na żywo” oraz od rozwiązań czysto sieciowych czy głosowych. Łatwo się tu pomylić, bo wszystkie nazwy brzmią dość specjalistycznie, a w praktyce często pojawiają się razem w dokumentacji operatorów. IMS, czyli IP Multimedia Subsystem, to w rzeczywistości nie jest konkretna usługa typu wideo na żądanie, tylko rozbudowana architektura sieciowa opisana w standardach 3GPP. Służy ona do realizacji różnych usług multimedialnych w sieciach IP, takich jak VoLTE, wideorozmowy, usługi RCS i inne. IMS jest „platformą”, fundamentem dla wielu usług, ale samo przypisanie IMS do abonenta nie daje mu od razu możliwości oglądania filmów w dowolnym czasie. To trochę jak z systemem operacyjnym – jest niezbędny, ale sam w sobie nie jest filmem czy serialem. Kolejne często mylące pojęcie to BTV, czyli Broadcast TV. Tutaj mamy do czynienia z klasycznym modelem telewizji nadawczej: ramówka, kanały, stałe godziny emisji. Strumienie są przesyłane multicastowo lub broadcastowo do wielu użytkowników jednocześnie, a abonent może co najwyżej przełączać kanały, ewentualnie korzystać z funkcji typu timeshift, jeśli operator to wdroży. To jednak nadal nie jest pełnoprawne VoD, bo użytkownik nie wybiera dowolnego materiału z biblioteki w dowolnym czasie, tylko ogląda to, co jest nadawane. Zdarza się, że uczniowie utożsamiają każdą telewizję w sieci IP z VoD, ale to skrót myślowy, który w technice potrafi mocno namieszać. Centrex z kolei to zupełnie inna bajka – jest to usługa telefonii korporacyjnej, gdzie funkcje centrali PBX (przełączanie połączeń, numery wewnętrzne, grupy wywoławcze) są realizowane w sieci operatora, a nie w fizycznej centrali u klienta. Bardzo przydatne w firmach, ale nie ma to nic wspólnego z udostępnianiem materiałów wideo na żądanie. Typowy błąd myślowy polega tutaj na tym, że ktoś kojarzy Centrex z „usługą dodaną” i automatycznie zakłada, że każda zaawansowana usługa abonenta może obsługiwać wideo. Tymczasem tylko VoD wprost spełnia warunek z treści zadania: dostęp do materiałów audio/wideo w wybranym przez użytkownika czasie, późniejszym niż czas emisji. W praktyce operatorzy często łączą VoD z BTV i z platformami IMS, ale warto jasno oddzielić: IMS – architektura, BTV – telewizja nadawcza, Centrex – telefonia biznesowa, a VoD – wideo na życzenie.