Prawidłowo wskazany został reflektometr optyczny, czyli OTDR (Optical Time Domain Reflectometer). To jest dokładnie to narzędzie, którego używa się w praktyce do lokalizowania miejsca przerwania, mikrozgięcia, słabego spawu czy źle założonej złączki w linii światłowodowej. OTDR wysyła do włókna krótkie impulsy świetlne i analizuje światło odbite wstecznie (backscatter oraz refleksy Fresnela). Na podstawie czasu powrotu sygnału i znanej prędkości propagacji światła w danym włóknie jest w stanie obliczyć odległość do miejsca zdarzenia. Dzięki temu na ekranie dostajemy charakterystyczny wykres – tzw. ślad OTDR – na którym widać tłumienie na poszczególnych odcinkach, spawy, złącza oraz nagłe „urwania” śladu wskazujące miejsce przerwania kabla. W praktyce instalator bierze reflektometr na pomiar końcowy każdej nowej trasy światłowodowej, dokładnie tak wymagają normy i dobre praktyki, np. zalecenia zgodne z IEC 61280 czy wytyczne wielu operatorów telekomunikacyjnych. Moim zdaniem to jest jedno z podstawowych narzędzi, bez którego poważny serwisant światłowodów po prostu nie wychodzi w teren. OTDR pozwala nie tylko znaleźć samą przerwę, ale też ocenić jakość spawów (straty na złączu), wykryć zbyt mocne zgięcia kabla w studzience czy szafie i udokumentować cały tor pomiarowym protokołem. W odróżnieniu od samego miernika mocy, reflektometr daje obraz w funkcji odległości, a nie tylko jedną wartość tłumienia. To jest ogromna przewaga diagnostyczna, szczególnie w dużych sieciach kampusowych, FTTH czy magistralach operatorskich, gdzie lokalizacja uszkodzenia co do kilkunastu metrów potrafi zaoszczędzić godziny kopania i szukania uszkodzonego punktu.
W kontekście lokalizowania miejsca przerwania linii światłowodowej kluczowe jest zrozumienie, że potrzebne jest urządzenie, które nie tylko powie „jest tłumienie”, ale pokaże również, w jakiej odległości od punktu pomiarowego występuje problem. Wiele osób intuicyjnie myśli o klasycznych przyrządach z elektroniki czy radiotechniki, co jest dość naturalne, ale w światłowodach obowiązują trochę inne zasady gry i inna aparatura pomiarowa. Oscyloskop cyfrowy świetnie nadaje się do obserwacji przebiegów elektrycznych w dziedzinie czasu, diagnozowania zniekształceń sygnału, zakłóceń, jittera, itp. Jednak pracuje on na sygnałach elektrycznych, a nie optycznych. Oczywiście można sobie wyobrazić układ z przetwornikiem opto-elektrycznym i podgląd impulsów, ale taki zestaw dalej nie da nam informacji o odległości do miejsca przerwania w kablu światłowodowym. To nie będzie ani wygodne, ani zgodne z praktyką branżową, ani z normami telekomunikacyjnymi. Miernik mocy optycznej jest już narzędziem ze „świata światłowodów”, ale jego rola jest inna. Służy on do pomiaru poziomu mocy optycznej na końcu toru oraz całkowitego tłumienia linii między dwoma punktami, najczęściej we współpracy ze źródłem światła referencyjnego. Taki zestaw pozwala stwierdzić, czy tor jako całość spełnia wymagania budżetu mocy zgodnie ze standardami np. dla Ethernetu po światłowodzie czy systemów PON. Jednak miernik mocy nie potrafi pokazać, gdzie dokładnie występuje uszkodzenie – widzi tylko sumaryczny efekt wszystkich strat po drodze. To trochę tak, jakbyśmy wiedzieli, że „coś jest nie tak”, ale kompletnie bez informacji o miejscu zdarzenia. Z kolei miernik współczynnika SWR (współczynnik fali stojącej) to przyrząd typowo z radiotechniki, używany do oceny dopasowania linii transmisyjnej dla fal radiowych lub mikrofal, np. w kablach koncentrycznych, instalacjach antenowych czy nadajnikach. SWR opisuje stosunek fali padającej do odbitej, ale w torach RF, a nie optycznych. W światłowodach nie używa się pojęcia SWR w takim sensie i nie wykorzystuje się takich mierników do diagnostyki włókien. To jest typowe nieporozumienie: przenoszenie pojęć z kabli miedzianych i radiowych na światłowody, które działają w zupełnie innym zakresie częstotliwości i z wykorzystaniem innego medium – światła. Z mojego doświadczenia błąd polega najczęściej na tym, że ktoś szuka „uniwersalnego” przyrządu do wszystkiego. Tymczasem w dobrej praktyce instalacyjnej sieci światłowodowych stosuje się dwa podstawowe typy narzędzi: miernik mocy optycznej do weryfikacji budżetu mocy i reflektometr optyczny OTDR do lokalizacji oraz analizy rozkładu strat w funkcji odległości. Dopiero takie podejście daje realną możliwość szybkiej, profesjonalnej diagnostyki zgodnej z wymaganiami operatorów i normami branżowymi.