Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Którą metodą ozdobiono wazon szklany przedstawiony na rysunku?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Rytowanie reliefowe to technika, w której na powierzchni szkła powstaje wyraźnie wypukły wzór, a nie tylko delikatne nacięcia czy płytkie rysy. W praktyce oznacza to, że dekoracja jest wyczuwalna pod palcami i staje się niemal rzeźbiarskim elementem wyrobu. Przykłady takich zdobień można spotkać w szkłach artystycznych okresu międzywojennego czy luksusowych kolekcjach kryształów, gdzie światło pięknie załamuje się na krawędziach reliefu, dodając przedmiotowi głębi. Moim zdaniem to jedna z bardziej efektownych technik, bo pozwala uzyskać zarówno prostą, geometryczną fakturę, jak i bardzo rozbudowane kompozycje figuralne, jak ta na ilustracji. Technologia rytowania reliefowego wymaga specyficznego sprzętu – najczęściej używa się szlifierek z drobnymi tarczami lub specjalnych diamentowych frezów, które umożliwiają precyzyjne modelowanie szkła. W branży uznaje się tę metodę za wyznacznik wysokiego poziomu rzemiosła. Często spotyka się ją także w produkcji pucharów, wazonów czy elementów wyposażenia wnętrz, gdzie liczy się zarówno funkcjonalność, jak i walory estetyczne. W praktyce rytowanie reliefowe daje trwały i bardzo elegancki efekt, który nie ściera się łatwo, co jest sporym plusem w użytkowaniu – zdecydowanie warto znać ten sposób zdobienia, bo odróżnia wyroby masowe od tych naprawdę wyjątkowych.
W przypadku szkła ozdobnego często pojawiają się różne techniki zdobienia, jednak nie wszystkie dają taki efekt jak na przedstawionym rysunku. Kalkomania polega na nanoszeniu gotowych wzorów, z reguły kolorowych, przy pomocy specjalnych folii transferowych, które następnie utrwala się poprzez wypalanie. Efekt jest zazwyczaj płaski, pozbawiony głębi i wyczuwalnej struktury pod palcem, a wzory są bardziej graficzne niż rzeźbiarskie. Malowanie z kolei to ręczne lub maszynowe nakładanie farb na szkło, często przy użyciu pędzla lub aerografu; pozwala to na uzyskanie zarówno precyzyjnych, jak i swobodniejszych wzorów, ale wykończenie zawsze pozostaje na powierzchni. Z mojego doświadczenia wiele osób myli tę metodę z zaawansowanym rytowaniem, bo czasem malowanie potrafi imitować światłocień, ale nigdy nie da efektu wypukłości ani faktury. Rytowanie ornamentowe to z kolei technika, w której wykonuje się w szkle płytkie, często bardzo precyzyjne nacięcia, ale bez uzyskania głębokiego reliefu – wzory są raczej liniowe, nie mają tej przestrzenności i dynamicznej gry światła, co rytowanie reliefowe. Typowym błędem jest utożsamianie ornamentu z reliefem, bo oba terminy bywają używane zamiennie, chociaż w praktyce efekty są zupełnie inne: relief jest przestrzenny i rzeźbiarski, ornament – dekoracyjny i płaski. Kluczowe znaczenie ma tu zrozumienie, jak powstaje trójwymiarowy efekt na szkle – tylko rytowanie reliefowe faktycznie modeluje powierzchnię, podczas gdy pozostałe metody są bardziej dwuwymiarowe. Warto poćwiczyć rozpoznawanie tych technik na żywo, bo to cenna umiejętność w ocenie jakości wyrobów szklanych, szczególnie w kontekście pracy w branży dekoratorskiej czy konserwatorskiej.