Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego

Wybierając temperatury poniżej 800 K, łatwo można się pomylić, bo często wydają się „bezpieczniejsze” i mniej ryzykowne dla struktury szkła. Jednak w przypadku borokrzemianów to właśnie wyższa temperatura jest konieczna – niższe zakresy, na przykład 700-750 K, 550-600 K czy 500-550 K, dotyczą raczej innych typów szkła, głównie sodowo-wapniowego, które odpręża się w temperaturach rzędu 500-600 K. To jest taki klasyczny błąd myślowy: zakładać, że „niższa temperatura = mniejsze ryzyko uszkodzenia”. Takie założenie prowadzi jednak do sytuacji, w której naprężenia wewnętrzne w borokrzemianie nie mają szans się w pełni zrelaksować, bo proces odprężania zachodzi zbyt wolno lub wcale. Z mojego doświadczenia wynika, że wielu początkujących techników kieruje się schematem „wszystkie szkła odprężają się podobnie”, ale to niestety nie działa. Borokrzemiany są bardziej odporne na szok termiczny, lecz wymagają dużo wyższych temperatur odprężania niż większość popularnych szkieł – wynika to z ich chemicznej budowy i podwyższonej temperatury mięknięcia. Praca na zbyt niskich temperaturach prowadzi do pozostawiania niebezpiecznych naprężeń, które mogą powodować pękanie wyrobu nawet po kilku dniach od wyjęcia z pieca. Z kolei zakres 700-750 K bywa mylony z temperaturą odprężania szkła sodowego, a to akurat jest typowy „skrót myślowy” przez analogię do norm starszych wyrobów. Najniższe proponowane temperatury, typu 500-550 K, to już w ogóle za mało, żeby choć trochę zrelaksować naprężenia w borokrzemianie. Dobre praktyki nakazują zawsze sprawdzać zakresy temperatur dla danej kompozycji szkła i nie kierować się przyzwyczajeniami z innych rodzajów materiałów, bo tu margines błędu jest naprawdę niewielki, a skutki mogą być kosztowne – od reklamacjami aż po poważne awarie w szkle laboratoryjnym czy technicznym.