Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Który z przedstawionych na rysunkach wyrobów szklanych wyprodukowano sposobem mechanicznego formowania?

Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odpowiedź B jest prawidłowa, bo właśnie ten wyrób szklany został wyprodukowany metodą mechanicznego formowania. Ta technologia polega na wytłaczaniu lub wydmuchiwaniu szkła w formach za pomocą maszyn, co pozwala uzyskać bardzo powtarzalne kształty i precyzyjne wymiary. Typowym przykładem są butelki, flakony czy słoiki – właśnie takie jak na rysunku B. Mechaniczne formowanie to obecnie standard w produkcji wyrobów o dużym nakładzie, gdzie liczy się efektywność i identyczność kolejnych egzemplarzy. Często stosuje się automaty do produkcji butelek, które mogą wytworzyć kilkaset sztuk na minutę. Co ciekawe, wyroby tego typu cechują się równomierną grubością ścianek, ostrzejszymi krawędziami i brakiem typowych dla ręcznego formowania nieregularności. Moim zdaniem, to jest niesamowite, jak technika pozwoliła unowocześnić szklarstwo na przemysłową skalę. W branży przyjmuje się, że każdy produkt, który ma być szczelny, powtarzalny i tani w produkcji, wykonuje się właśnie tą metodą – nawet jeśli z zewnątrz wygląda całkiem dekoracyjnie. Przykłady z życia? Praktycznie każda butelka napoju, słoik na ogórki czy flakon perfum, jaki znajdziesz na sklepowej półce, powstał właśnie dzięki mechanicznej obróbce szkła.
Rysunki A, C i D przedstawiają wyroby, które nie zostały wykonane metodą mechanicznego formowania, co można rozpoznać zarówno po detalach ich wykończenia, jak i po ogólnej stylistyce. Dzbanek na rysunku A ma bardzo nieregularny kształt oraz charakterystyczną, wielobarwną dekorację, która najczęściej powstaje poprzez ręczne dmuchanie szkła oraz nakładanie barwników i dodatków bezpośrednio podczas procesu formowania. Taki sposób produkcji sprawia, że każdy egzemplarz jest nieco inny, często z drobnymi asymetriami czy subtelnymi różnicami grubości ścianek. Na rysunku C widzimy szklankę ozdobioną szlifem – tego rodzaju zdobienia niemal zawsze wykonywane są ręcznie po uformowaniu wyrobu, a samo szkło powstaje zwykle w procesie półautomatycznym lub ręcznym, co daje możliwość uzyskania wysokiej jakości przezroczystości i rysunku szkła. Z kolei wazon na rysunku D posiada dekoracyjne efekty barwienia, typowe dla szkła artystycznego, gdzie dominuje praca ręczna lub półautomatyczna, a nie w pełni zautomatyzowana produkcja. Wiele osób błędnie zakłada, że obecność formy lub powtarzalność kształtu zawsze oznacza mechaniczne formowanie, podczas gdy to właśnie drobne nieregularności i detale zdradzają pracę rąk ludzkich. Kluczowe jest rozpoznanie, które techniki przemysłowe – takie jak produkcja butelek czy słoików – stawiają na powtarzalność, a które, jak produkcja szkła artystycznego czy dekoracyjnego, pozwalają na unikatowość każdego egzemplarza. Moim zdaniem warto zwracać uwagę na szczegóły wykończenia, bo to one najczęściej zdradzają technologię wykonania. Branżowym standardem jest, że maszynowo formuje się głównie wyroby użytkowe przeznaczone do masowej dystrybucji, a te o walorach dekoracyjnych czy artystycznych niemal zawsze powstają tradycyjnymi metodami.