Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Który z przedstawionych na rysunkach wyrobów szklanych został uformowany sposobem mechanicznym?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odpowiedź B, czyli niebieska butelka, została uformowana sposobem mechanicznym i to jest właśnie sedno współczesnego przemysłu szklarskiego. Sposób mechaniczny polega na użyciu specjalnych maszyn formujących, które umożliwiają produkcję dużych ilości identycznych wyrobów w krótkim czasie. Najczęściej stosuje się tu metody dmuchania automatycznego w formach metalowych. To dzięki temu można uzyskać bardzo precyzyjne kształty, cienkie ścianki i powtarzalność wymiarów – dokładnie tak, jak w przypadku butelek, słoików czy innych pojemników używanych w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i farmaceutycznym. Osobiście uważam, że ta technologia wiele zmieniła, usprawniając produkcję i poprawiając jakość wyrobów szklanych. Standardy branżowe, takie jak normy PN-EN dotyczące szkła opakowaniowego, wyraźnie określają wymagania dotyczące wytrzymałości, jednorodności i bezpieczeństwa produktów wytwarzanych w ten sposób. W praktyce oznacza to nie tylko wyższą wydajność zakładów, ale też mniejsze zużycie surowców i energii. Warto pamiętać, że produkty formowane mechanicznie są praktycznie wszędzie – od butelek na wodę, przez opakowania farmaceutyków, aż po specjalistyczne pojemniki laboratoryjne.
Przy ocenie, który z wyrobów szklanych został uformowany sposobem mechanicznym, łatwo o pomyłkę, jeśli nie zna się charakterystycznych cech produkcji maszynowej i ręcznej. Wyroby takie jak wazon (A), dzbanek (C) czy puchar (D) zazwyczaj cechują się nieregularnością kształtu, widocznymi śladami pracy ręcznej lub artystycznym wykończeniem, które z mojego doświadczenia bardzo rzadko da się osiągnąć maszynowo. Wazon z rysunku A oraz dzbanek C mają niestandardowe formy, z falowanymi czy asymetrycznymi krawędziami – to typowe dla szkła dmuchanego ręcznie, gdzie każdy egzemplarz jest trochę inny i można zobaczyć nawet delikatne ślady narzędzi. Podobnie jest z pucharem D – chociaż wygląda bardziej regularnie, to jednak takie detale jak uchwyty czy szlifowane powierzchnie sugerują pracę rąk ludzkich, zwłaszcza w produkcji małoseryjnej lub artystycznej. W praktyce maszyny są wykorzystywane głównie tam, gdzie kluczowa jest powtarzalność i precyzja – czyli w produkcji butelek, słoików czy ampułek. Typowym błędem jest założenie, że każdy wyrób o prostym kształcie, jak puchar, musi być produkowany maszynowo, albo że efektowny kolor szkła, jak niebieski dzbanek, to efekt procesu technologicznego, a nie pracy rzemieślnika. W branży szklarskiej stosuje się konkretne normy i dobre praktyki, które jasno określają granice opłacalności i zastosowania danej metody – formowanie mechaniczne dominuje wszędzie tam, gdzie liczy się ilość, a nie indywidualny charakter produktu. Z kolei szkło artystyczne, dekoracyjne czy laboratoryjne bardzo często powstaje ręcznie, bo wymaga niestandardowych rozwiązań, których automaty nie są w stanie zapewnić. Moim zdaniem warto patrzeć na szczegóły – regularność, gładkość krawędzi, brak śladów obróbki ręcznej – to wskazuje na produkcję maszynową. Wszystko inne najczęściej wychodzi spod rąk ludzi.