Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Na którym rysunku przedstawiono schemat wytwarzania szkieł powlekanych od wewnątrz?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Wybór odpowiedzi A jest zupełnie uzasadniony, ponieważ schemat przedstawia właśnie proces powlekania szkła od wewnątrz. Na rysunku widać wyraźnie, jak do wnętrza wyrobu szklanego wprowadza się specjalną substancję powłokową, która następnie zostaje równomiernie rozprowadzona po wewnętrznej powierzchni poprzez obracanie lub kołysanie naczynia. Takie podejście daje bardzo równomierną warstwę ochronną albo funkcjonalną, np. warstwę chemoodporną czy antyrefleksyjną. W praktyce przemysłowej ten sposób stosuje się często do zabezpieczania opakowań szklanych na farmaceutyki, chemikalia lub żywność, gdzie kontakt zawartości z czystym szkłem mógłby być niewskazany. Często korzysta się z powłok na bazie krzemu lub tlenków metali, które nanoszone są techniką natrysku, nalewania lub wirówki. Moim zdaniem, ucząc się takich schematów, warto zwrócić uwagę na różnice między powlekaniem wewnętrznym a zewnętrznym – bo to, jaką stronę powleczemy, naprawdę wpływa na końcowe właściwości produktu. Z mojego doświadczenia wynika, że technologia powlekania od środka jest bardzo cenna w laboratoriach, gdzie szkło narażone jest na agresywne substancje. Takie schematy można znaleźć też w literaturze branżowej, np. w normach dotyczących produkcji szkła technicznego. Warto więc dobrze rozumieć poszczególne etapy całego procesu!
Dużo osób ma problem z prawidłowym rozpoznaniem schematów technologicznych powlekania szkła, bo na pierwszy rzut oka różne techniki mogą wyglądać podobnie, zwłaszcza na rysunkach poglądowych. Przykładowo, rysunki z odpowiedzi B i C pokazują raczej procesy formowania szkła w formach, gdzie masa szklana jest kształtowana poprzez dmuchanie lub wtłaczanie do formy, co jest zupełnie inną operacją niż powlekanie od wewnątrz. Z mojego doświadczenia wynika, że sporo uczniów myli powlekanie z kształtowaniem, bo oba procesy występują we wczesnych fazach produkcji wyrobów szklanych, ale ich cele są zupełnie różne – chodzi tu albo o nadanie kształtu, albo o nadanie powierzchni odpowiednich właściwości. Schemat z odpowiedzi D zaś wskazuje na typową technikę powlekania zewnętrznego, gdzie na zewnętrzną powierzchnię gotowego wyrobu nanosi się powłokę (np. do uzyskania szkła refleksyjnego lub odpornego na zarysowania) – i ten proces jest stosowany, gdy liczy się wygląd zewnętrzny albo zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi. Typowym błędem w rozumowaniu jest utożsamianie powlekania ze sposobem formowania – a w rzeczywistości te technologie różnią się narzędziami, warunkami i wymaganiami co do jakości. W przypadku powlekania od wewnątrz kluczowe jest równomierne pokrycie wewnętrznej powierzchni i dobór materiału powłokowego tak, by nie reagował z zawartością naczynia. Warto zapamiętać, że na etapie powlekania bardzo ważne są także normy dotyczące czystości i kontroli jakości powierzchni – te detale mają kluczowe znaczenie w branży laboratoryjnej i spożywczej. Sumując, schematy z pozostałych odpowiedzi dotyczą zupełnie innych procesów technologicznych i wybór ich jako odpowiedzi jest po prostu niezgodny z praktyką i wiedzą branżową.