Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Na którym rysunku przedstawiono wyrób ze szkła uformowany sposobem ręcznym?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Dokładnie tak, wyrób ze szkła przedstawiony na rysunku 1 został uformowany ręcznie. Tego typu przedmioty, jak szklane figurki – tu akurat świnka – powstają dzięki pracy hutnika szkła, który korzysta z tradycyjnych technik, jak dmuchanie, modelowanie przy użyciu różnych narzędzi, a czasem też formowanie na wolnym ogniu. W branży szklarskiej ręczna produkcja pozwala tworzyć unikatowe, niepowtarzalne kształty, których nie da się uzyskać w typowych formach przemysłowych. Moim zdaniem, to właśnie w ręcznie formowanych wyrobach widać największą „duszę” rzemiosła – każdy egzemplarz różni się detalami i może być małym dziełem sztuki użytkowej. W praktyce takie techniki stosuje się przy produkcji ozdób, artystycznych naczyń czy ekskluzywnych dekoracji, a także tam, gdzie wymagana jest precyzyjna praca i indywidualne podejście. Zgodnie z dobrymi praktykami branży, ręczne formowanie szkła jest cenione za wysoką jakość i estetykę, chociaż oczywiście jest bardziej pracochłonne i kosztowne niż produkcja maszynowa. Warto wiedzieć, że w Polsce mamy długą tradycję hutnictwa szkła i wciąż istnieje sporo pracowni, gdzie można zobaczyć ten proces na żywo. Ostatecznie, znajomość technik ręcznych jest podstawą dla każdego, kto myśli poważnie o pracy ze szkłem – i to nie tylko w teorii, ale też w praktyce na warsztacie.
Patrząc na przedstawione wyroby szklane, można się łatwo pomylić, bo dzisiaj technologia pozwala uzyskiwać bardzo różne kształty zarówno ręcznie, jak i maszynowo. Jednak szkło formowane ręcznie rozpoznaje się po nieregularnościach, unikatowych detalach czy charakterystycznym wykończeniu powierzchni, których nie da się powielić w seryjnej produkcji. Przykładowo, naczynie z rysunku 2 – klasyczna forma do zapiekania – jest typowym produktem formowanym maszynowo, bo wymaga powtarzalności wymiarów, idealnie gładkich ścianek i braku zdobień, które wskazywałyby na ręczną robotę. Na rysunku 3 widoczne jest szkło prasowane – charakterystyczna kura z wyraźnymi, ostrymi krawędziami i powtarzalnym wzorem – co od razu sugeruje technikę tłoczenia szkła w formie pod wysokim ciśnieniem. Tego typu wyroby są produkowane masowo i mają niemal identyczne egzemplarze. Podobnie w przypadku rysunku 4, gdzie przedstawiono luksfer, czyli szklany pustak. Ten produkt także powstaje w wyniku maszynowego formowania szkła, aby uzyskać idealną powtarzalność i odporność na obciążenia – nie jest możliwe wytworzenie go ręcznie z wymaganą precyzją. Myślę, że podstawowym błędem jest nierozróżnianie detali technologicznych i zakładanie, że każdy ozdobny lub nietypowy kształt to efekt pracy ręcznej. W praktyce większość użytkowych wyrobów szklanych jest dzisiaj tworzona automatycznie ze względu na koszty i wymogi jakościowe. Dopiero rzeczy o niepowtarzalnych, artystycznych kształtach, jak figurki czy szkło dekoracyjne, powstają ręcznie – i właśnie taki wyrób pokazano na rysunku 1. Dobrze pamiętać o tych technicznych różnicach, bo one wyraźnie wpływają na wartość, zastosowanie i sposób produkcji wyrobów szklanych.