Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Na którym rysunku przedstawiono wyrób ze szkła uformowany sposobem mechanicznym?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Wybrałeś prawidłowo – na rysunku 2 mamy klasyczny przykład wyrobu szklanego uformowanego sposobem mechanicznym, czyli butelkę. Takie pojemniki produkowane są na skalę masową najczęściej w formach stalowych za pomocą automatów IS (Individual Section). Cały proces jest zautomatyzowany: od dozowania kropli szkła, przez nadmuch formujący, aż po ostateczne nadanie kształtu i gwintu. Bardzo istotne jest tu zachowanie powtarzalności wymiarów oraz wysokiej jakości powierzchni, co w przemyśle spożywczym czy farmaceutycznym jest podstawą. Moim zdaniem, warto pamiętać, że mechaniczne formowanie szkła to nie tylko szybka produkcja, ale też minimalizacja odpadów i energooszczędność. Dodatkowo, kontrola procesu pozwala na uzyskanie bardzo cienkich ścianek, co kiedyś było trudne do osiągnięcia w ręcznym formowaniu. Z mojego doświadczenia wynika, że butelki, słoiki, czy szklane ampułki to przykłady, gdzie standaryzacja i mechanizacja są kluczowe. W branży liczy się zgodność z normami PN-EN oraz ISO, które wymagają wysokiej jednorodności i wytrzymałości mechanicznej. To podejście jest stosowane praktycznie we wszystkich nowoczesnych hutach szkła na świecie.
Wielu osobom wydaje się, że wyroby o bardziej fantazyjnych kształtach, jak wazon czy dzbanek, powstają mechanicznie, bo wyglądają na precyzyjnie wykonane. W rzeczywistości jednak to właśnie elementy o nieregularnych, artystycznych kształtach – jak wazon z rysunku 1 czy dzbanek z rysunku 3 – są najczęściej formowane ręcznie przez hutnika lub dmuchacza szkła. Proces ten pozwala na dużą swobodę projektowania, ale jest czasochłonny i praktycznie niemożliwy do pełnej automatyzacji. Podobnie puchary i kielichy, takie jak na rysunku 4, często są produkowane metodą półautomatyczną lub ręczną, szczególnie jeśli mają bogate zdobienia albo nietypowe uchwyty. Typowym błędem jest utożsamianie większej złożoności formy z zastosowaniem maszyn – a tymczasem maszyny sprawdzają się najlepiej tam, gdzie liczy się powtarzalność, szybkość i precyzja kształtu, czyli przy produkcji butelek czy słoików. Uformowanie mechaniczne polega na wtłoczeniu masy szklanej do formy, często z użyciem sprężonego powietrza, co pozwala uzyskać bardzo dokładne i jednorodne wyroby. W branży szkła użytkowego, jak i opakowaniowego, mechanizacja jest standardem ze względu na wymagania norm dotyczących wytrzymałości i wymiarów. Wybierając inne odpowiedzi, łatwo przeoczyć fakt, że butelka ma cechy typowe dla produkcji masowej – gwint, jednorodne ścianki i powtarzalność kształtu, co trudno osiągnąć ręcznie. Dobrze jest więc analizować nie tylko kształt, ale też zastanowić się nad przeznaczeniem i sposobem wykorzystania danego wyrobu szklanego.