Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Na rysunku przedstawiono schemat ciągnienia
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Na tym schemacie widać klasyczny proces ciągnienia rur szklanych właśnie metodą przelewową, zwaną też metodą Fourcaulta. To jest moim zdaniem jedna z ciekawszych technik stosowanych w przemyśle szklarskim, bo pozwala otrzymywać rury szklane o dużej długości i relatywnie jednorodnych właściwościach. W praktyce polega to na tym, że roztopione szkło wypływa przez specjalny otwór w dnie wanny szklarskiej, a potem jest formowane i ciągnięte w górę, przy czym stosuje się precyzyjną kontrolę temperatury i prędkości ciągnienia. Bardzo ważne jest, żeby nie dopuścić do zbyt szybkiego wychłodzenia, bo wtedy mogłyby powstać naprężenia lub nawet pęknięcia. W tej metodzie uzyskuje się rury o różnych średnicach, w zależności od potrzeb – od małych do naprawdę dużych, np. do zastosowań laboratoryjnych, w budownictwie czy przemyśle chemicznym. Standardowym wymaganiem jest zachowanie równomiernej grubości ścianki na całej długości rury, co jest osiągane właśnie dzięki tej technice. Według większości podręczników proces ten opiera się o precyzyjne zarządzanie parametrami pieca i ciśnienia, żeby nie dopuścić do zniekształceń. Metoda przelewowa jest nadal stosowana w niektórych hutach, zwłaszcza tam, gdzie liczy się powtarzalność i czystość wyrobu.
Schemat przedstawiony na rysunku bywa mylony z innymi metodami produkcji rur czy włókien szklanych, jednak każda z wymienionych metod ma swoje charakterystyczne cechy i zastosowania, które warto znać, żeby nie popełniać podobnych pomyłek w przyszłości. Przykładowo, metoda Dannera to jest zupełnie inny sposób produkcji rur szklanych – tam kluczową rolę odgrywa obracający się wałek, wokół którego roztopione szkło jest formowane w rurę, a potem przeciągane wzdłuż tego wałka. Charakterystycznym elementem tej technologii są zmiany kierunku przepływu szkła i inny sposób podtrzymywania masy szklanej. Natomiast metoda wirowo-dyszowa to typowa technika do produkcji włókien szklanych, nie rur – polega na rozdmuchiwaniu roztopionego szkła przez dysze pod wpływem bardzo wysokiego ciśnienia i często dużych prędkości obrotowych. Tutaj efekt końcowy to setki mikroskopijnych włókien, a nie rury. Z kolei sposób Libbey-Owens to proces produkcji szkła płaskiego, a nie rur czy włókien – tam masa szklana jest ciągniona pionowo z wanny przez szczelinę, tworząc cienkie tafle szkła. Typowym błędem jest utożsamianie technologii ciągnienia szkła w ogóle z każdą jego formą – trzeba jednak zwrócić uwagę na specyfikę procesu i końcowy produkt. Każdy z tych sposobów ma swoją unikalną konstrukcję urządzeń i warunki prowadzenia procesu, co przekłada się na inny rodzaj wyrobu. W praktyce, żeby dobrze rozpoznać schemat danej metody, warto patrzeć na kierunek ruchu szkła, kształt narzędzi formujących oraz typ końcowego produktu. Umiejętność rozróżnienia tych technologii to podstawa w branży szklarskiej, szczególnie tam, gdzie pracownik musi świadomie wybrać optymalną technikę dla danego zastosowania.