Kwalifikacja: CES.02 - Eksploatacja maszyn i urządzeń przemysłu szklarskiego
Zawód: Technik technologii szkła
Przedstawiona na rysunku wada masy szklanej to
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Odszklenie to jedna z najbardziej charakterystycznych wad masy szklanej, która polega na niepełnym zeszkleniu składników surowcowych. Moim zdaniem, bardzo łatwo ją przeoczyć, bo czasem wygląda jak zwykłe przebarwienie czy niejednorodność, ale w praktyce to sygnał, że proces technologiczny nie był prowadzony prawidłowo. Odszklenie powstaje zazwyczaj w wyniku zbyt niskiej temperatury topnienia lub zbyt krótkiego czasu przetrzymania surowca w piecu, przez co nie wszystkie składniki zdążyły się stopić i połączyć w jednolitą masę. W branży szklarskiej, zgodnie z normami PN-EN dotyczących jakości wyrobów szklanych, odszklenie traktowane jest jako poważna wada, bo znacznie osłabia właściwości mechaniczne i wizualne wyrobu. W praktyce można je zauważyć najczęściej podczas kontroli jakości na liniach produkcyjnych, gdzie wyroby są podświetlane i każda taka niejednorodność jest od razu widoczna. Z mojego doświadczenia, jeśli już pojawi się odszklenie, najczęściej trzeba cały wsad przeanalizować, bo coś ewidentnie poszło nie tak z parametrami procesu. Dobrą praktyką jest też regularne sprawdzanie składu surowców i uważne monitorowanie temperatury w piecu – to pozwala uniknąć takich problemów w przyszłości. Warto wiedzieć, że odszklenie może prowadzić do powstawania punktów osłabienia w strukturze szkła, co bywa groźne na przykład w produkcji szyb czy naczyń laboratoryjnych – tam taka wada jest po prostu niedopuszczalna.
W praktyce szklarskiej bardzo często dochodzi do pomyłek podczas identyfikacji wad masy szklanej, bo wiele z nich wygląda na pierwszy rzut oka podobnie. Przykładowo, pasmo to w rzeczywistości podłużna smuga o innym współczynniku załamania światła, która powstaje na skutek nieprawidłowego mieszania lub różnic temperatur w masie szklanej – jednak nie ma związku z niepełnym zeszkleniem. Węzeł natomiast to kulisty, gęsty skupiony fragment surowca, zwykle z domieszkami, świadczący o niewystarczającym rozpuszczeniu składników, ale nie prowadzi do tej charakterystycznej, matowej niejednorodności obserwowanej przy odszkleniu. Smuga, z kolei, to rozciągnięta strefa o innej strukturze optycznej, która może wynikać z niejednolitego chłodzenia lub domieszek, lecz nie z niepełnego zeszklenia. Typowym błędem podczas oceny takich defektów jest poleganie wyłącznie na wyglądzie zewnętrznym, bez uwzględniania genezy wady i procesu technologicznego. W praktyce przemysłowej bardzo ważne jest, by rozróżniać te niuanse, bo każda z tych wad wynika z innych przyczyn i wymaga innego podejścia do poprawy procesu. W przypadku odszklenia, podstawą jest analiza parametrów topienia i składu surowców, natomiast pasma i smugi wskazują na potrzebę modyfikacji mieszania lub kontroli chłodzenia. Węzły zaś pokazują, że może być problem z rozdrobnieniem lub doborem wsadu. Prawidłowa diagnoza ma kluczowe znaczenie, bo pozwala nie tylko poprawić jakość produktu końcowego, ale też zoptymalizować cały proces produkcyjny zgodnie z dobrymi praktykami branżowymi.