Pumpernikiel to pieczywo żytnie razowe, które wyróżnia się ciemnym kolorem oraz intensywnym smakiem. Jest wytwarzane z mąki żytniej pełnoziarnistej, co oznacza, że do produkcji używa się całych ziaren żyta, w tym łuski i zarodki, co zapewnia mu wysoką zawartość błonnika, witamin oraz minerałów. Dzięki procesowi długiego pieczenia w niskiej temperaturze, pumpernikiel zyskuje charakterystyczny smak i aromat, a także trwałość. W praktyce, pumpernikiel jest doskonałym wyborem dla osób poszukujących zdrowych alternatyw dla tradycyjnego pieczywa, ponieważ jego indeks glikemiczny jest niższy, co czyni go odpowiednim dla osób z cukrzycą. Pumpernikiel można stosować w różnych potrawach, od kanapek po desery, a jego unikalny smak doskonale komponuje się z serami, wędlinami oraz warzywami. W kuchniach wielu krajów jest ceniony za swoje walory odżywcze oraz smakowe, co czyni go ważnym elementem zdrowej diety.
Pieczywo tostowe, chleb graham oraz chleb baltonowski, mimo że również mogą być produkowane z mąki żytniej, nie są pieczywem razowym. Pieczywo tostowe jest zazwyczaj wytwarzane z mąki pszennej, co wpływa na jego strukturę, smak i wartości odżywcze. Chleb graham, który często określany jest jako zdrowa alternatywa, również nie jest tożsamy z żytnim pieczywem razowym, ponieważ jego produkcja bazuje na mące pszennej gruboziarnistej, a nie na mące żytniej. Chleb baltonowski, z kolei, to pieczywo, które w większości przypadków opiera się na mące pszennej, co również wyklucza go z kategorii pieczywa żytniego razowego. Często błędnie myśli się, że wszelkie pieczywo ciemne jest pieczywem razowym, co jest nieprawdziwe. Prawdziwe pieczywo razowe produkowane jest z pełnoziarnistej mąki, która zachowuje wszystkie elementy ziarna, w tym błonnik i witaminy, co przyczynia się do jego korzystnych właściwości zdrowotnych. Kluczowe jest zrozumienie różnic pomiędzy rodzajami pieczywa oraz ich składnikami, aby dokonywać świadomych wyborów żywieniowych.