Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

Aparat Soxhleta bywa mylony z ogólnym „sprzętem laboratoryjnym do analizy składu”, przez co część osób przypisuje mu zastosowania, których w rzeczywistości nie ma. Warto to sobie poukładać, bo w praktyce przemysłowej dobór właściwej metody analitycznej ma ogromne znaczenie dla wiarygodności wyników. Soxhlet służy do ekstrakcji składników rozpuszczalnych w rozpuszczalnikach organicznych, przede wszystkim tłuszczów. Mechanizm działania polega na wielokrotnym przepłukiwaniu próbki gorącym rozpuszczalnikiem, który selektywnie rozpuszcza frakcję tłuszczową, a następnie na odparowaniu rozpuszczalnika i zważeniu pozostałości. Sole mineralne, czyli popiół, oznacza się zupełnie inną drogą: najpierw próbkę się spala w mufli w wysokiej temperaturze (np. 525–550°C) do stałej masy, a następnie waży pozostałość nieorganiczną. Proces ten jest opisany w normach jako oznaczanie popiołu całkowitego i nie ma nic wspólnego z aparatem Soxhleta. Białka z kolei oznacza się najczęściej metodą Kjeldahla lub Dumas, gdzie kluczowe jest oznaczenie zawartości azotu, a potem przeliczenie go odpowiednim współczynnikiem na białko ogólne. Tam używa się kolb Kjeldahla, destylatorów parowych, aparatów do spalania, a nie układu ekstrakcji rozpuszczalnikowej. Cukry oznacza się jeszcze innymi technikami: od prostych metod kolorymetrycznych i redukcyjnych, przez polarometrię, aż po chromatografię (HPLC) dla bardziej dokładnych analiz. Typowy błąd myślowy polega na tym, że ktoś widzi skomplikowane szkło laboratoryjne i automatycznie zakłada, że służy ono do „pełnej analizy chemicznej” produktu. W praktyce każde urządzenie ma dość wąski, konkretny zakres zastosowań, opisany w normach branżowych i podręcznikach analizy żywności. Dlatego przy wyborze metody zawsze trzeba zadać sobie pytanie: jaki składnik chcę oznaczyć, w jakim zakresie stężeń i w jakiej matrycy. Dopiero potem dobiera się aparaturę. Soxhlet, przy całej swojej użyteczności, jest po prostu narzędziem do ekstrakcji tłuszczu (i ogólnie substancji lipofilowych), a nie uniwersalnym sprzętem do białek, soli czy cukrów.