Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

W tym zadaniu kłopot zwykle wynika z niewłaściwego zrozumienia, co oznacza zawartość 16% sacharozy w buraku cukrowym i jak z tego zrobić poprawny bilans masy. Jeśli ktoś wybiera wartości rzędu 62,5 kg, to najczęściej odwraca proporcję albo „gubi” jedno zero. 16% oznacza, że w 100 kg buraków jest 16 kg sacharozy, więc żeby otrzymać 100 kg sacharozy, trzeba użyć więcej niż 100 kg surowca, a nie mniej. Wybór tak małej liczby sugeruje myślenie w stylu: skoro 16% to mniej niż 100%, to biorę mniej surowca, co jest odwrotnością prawidłowego rozumowania. To jest typowy błąd przy pracy z procentami masowymi. Z kolei odpowiedź 160 kg wygląda pozornie rozsądnie, bo jest większa od 100 kg, ale nadal to za mało. Przy 16% sacharozy w 160 kg buraków mamy 0,16 · 160 = 25,6 kg cukru, czyli nie zbliżamy się nawet do wymaganych 100 kg. To pokazuje, jak ważne jest policzenie proporcji, a nie zgadywanie „na oko”. Z drugiej strony liczba 1600 kg to już przejście w drugą skrajność. Taki wynik oznaczałby, że z 1600 kg buraków mamy 0,16 · 1600 = 256 kg sacharozy. To ponad dwa i pół raza więcej niż potrzeba. Tego typu wynik często bierze się z pomylenia się przy dzieleniu przez 0,16, błędnego wprowadzenia danych do kalkulatora albo z założenia, że straty technologiczne są ogromne i trzeba brać wielokrotność masy. W zadaniu jednak mowa jest wyraźnie o zawartości sacharozy w surowcu i produkcji 100 kg cukru, bez uwzględniania strat przemysłowych, więc liczymy tzw. wydajność teoretyczną. Z mojego doświadczenia w nauce obliczeń technologicznych największym problemem jest właśnie poprawne ustawienie proporcji: jeśli 100 kg buraków daje 16 kg sacharozy, to żeby z tych samych 16% zrobić 100 kg sacharozy, masa buraków musi być większa niż 100 kg, dokładnie 625 kg. W praktyce przemysłu spożywczego, zgodnie z dobrą praktyką inżynierską, zawsze zaczyna się od takiego czystego bilansu, a dopiero później koryguje się go o rzeczywiste straty, ale tutaj tego etapu nie ma, więc każda odpowiedź znacznie mniejsza lub znacznie większa od 625 kg świadczy o błędnym założeniu lub źle przeprowadzonej proporcji.