Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

Question

Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

Kategorie: Technologia produkcji

Pozyskanie surowca → patroszenie ryb → odkrawanie ryb → dojrzewanie w basenach → wyjmowanie z kąpieli → usuwanie części przebarwień → porcjowanie → pakowanie do pojemników → dawkowanie zalewy → zamykanie opakowań → etykietowanie → magazynowanie.

Zamieszczony schemat technologiczny przedstawia proces produkcji

Prawidłowo – opisany schemat bardzo dobrze pasuje do technologii produkcji marynat zimnych z ryb. Widać tu typowy ciąg operacji: najpierw przygotowanie surowca (patroszenie, odkrawanie, usuwanie przebarwień), potem etap dojrzewania w basenach, a dopiero później porcjowanie, pakowanie, dawkowanie zalewy i zamykanie opakowań. Kluczowe jest właśnie to „dojrzewanie w basenach” – w technologii marynat zimnych chodzi o dojrzewanie surowych lub wstępnie schłodzonych kawałków ryb w zalewie octowo‑solnej, często z dodatkiem cukru, przypraw, warzyw. Nie ma tu obróbki cieplnej typu smażenie czy sterylizacja, więc produkt pozostaje tzw. przetworem marynowanym nietrwałym lub półtrwałym, wymagającym chłodniczego przechowywania. W produkcji marynat zimnych duże znaczenie ma prawidłowe stężenie soli i octu, odpowiedni czas dojrzewania w basenach i temperatura (zwykle 4–8°C), żeby zapewnić bezpieczeństwo mikrobiologiczne i prawidłową teksturę mięsa ryb. Z mojego doświadczenia w zakładach rybnych właśnie kontrola tych parametrów jest kluczowa – zbyt krótki czas dojrzewania daje gumowatą strukturę i słabszy smak, za długi może prowadzić do nadmiernego rozmiękczenia tkanek. W dobrych praktykach produkcyjnych (GMP) i systemie HACCP zwraca się uwagę na higienę basenów dojrzewalniczych, właściwą rotację partii (FIFO), a także na dokładność dawkowania zalewy przy pakowaniu jednostkowym. Ten etap „dawkowanie zalewy → zamykanie opakowań → etykietowanie → magazynowanie” to już typowa końcówka linii do marynat: produkt trafia do pojemników, zalewa musi całkowicie przykrywać rybę, a na etykiecie podaje się m.in. warunki przechowywania w chłodni. W praktyce w wielu zakładach ten schemat dotyczy np. śledzi a’la matjas, filetów śledziowych w occie, koreczków śledziowych itp. – wszystkie one są klasycznymi marynatami zimnymi, a nie wyrobami wędzonymi czy konserwami sterylizowanymi.

W przedstawionym schemacie technologicznym łatwo się pomylić, bo większość etapów – patroszenie, odkrawanie, porcjowanie, pakowanie, etykietowanie, magazynowanie – pojawia się w bardzo wielu liniach przetwórczych ryb. Klucz tkwi jednak w tym, czego w tym ciągu operacji nie ma, oraz w tym, co jest szczególnie podkreślone. Przy rybach wędzonych zawsze pojawia się etap obróbki cieplnej w wędzarni: wędzenie na gorąco lub na zimno, często po wcześniejszym peklowaniu lub soleniu na sucho czy w solance. W schemacie nie ma żadnej wzmianki o wędzeniu, suszeniu czy pieczeniu, za to występuje „dojrzewanie w basenach”, co jest typowe dla produktów marynowanych, a nie wędzonych. Wędzone ryby zazwyczaj nie dojrzewają w basenach z zalewą octową, tylko są chłodzone, pakowane próżniowo albo w atmosferze modyfikowanej i trafiają do magazynu chłodniczego. Konserwy rybne to z kolei wyroby utrwalone sterylizacją w puszkach lub słoikach. W takim procesie konieczny jest etap napełniania opakowań, zalewania sosem, olejem czy zalewą, a następnie zamykania hermetycznego i sterylizacji w autoklawie w temperaturach rzędu 110–121°C. W opisie nie ma żadnego etapu sterylizacji ani pasteryzacji, co praktycznie wyklucza klasyczne konserwy rybne, które są produktami trwałymi w temperaturze otoczenia. Częsty błąd myślowy polega na tym, że obecność „zalewy” automatycznie kojarzy się z konserwą, ale sama zalewa nie oznacza jeszcze utrwalenia termicznego. W przypadku marynat smażonych proces wygląda inaczej: ryby są najpierw smażone w tłuszczu, a dopiero potem zalewane marynatą i ewentualnie pasteryzowane. W poprawnym schemacie dla takich wyrobów musiałby się pojawić wyraźny etap smażenia, którego tutaj kompletnie brakuje. To właśnie brak jakiejkolwiek obróbki cieplnej i obecność „dojrzewania w basenach” jednoznacznie kieruje nas w stronę marynat zimnych, gdzie utrwalenie opiera się na działaniu soli, kwasu octowego i niskiej temperatury przechowywania, a nie na wysokiej temperaturze procesu technologicznego. W praktyce warto zawsze szukać w schemacie słów‑kluczy: wędzenie, smażenie, sterylizacja, pasteryzacja – ich brak jest mocnym sygnałem, że nie mamy do czynienia ani z rybami wędzonymi, ani z konserwą, ani z marynatą smażoną.

Answer 1

A. marynat zimnych.

Answer 2

B. konserw rybnych.

Answer 3

C. marynat smażonych.

Answer 4

D. ryb wędzonych.

Odpowiedzi

Informacja zwrotna