Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

W tym zadaniu łatwo się pomylić, bo wszystkie pokazane naczynia kojarzą się z odmierzaniem cieczy, ale tylko jedno z nich spełnia wymagania dokładności potrzebne przy przygotowywaniu roztworów mianowanych. W praktyce analitycznej kluczowe jest rozróżnienie szkła roboczego od szkła miarowego. Kolba stożkowa (Erlenmeyera) oraz zlewka są świetne do mieszania, podgrzewania, prowadzenia reakcji czy miareczkowania, ale ich podziałki – jeśli w ogóle są – mają charakter orientacyjny. Błąd odczytu objętości jest tam na tyle duży, że w analizie ilościowej traktuje się je tylko jako naczynia pomocnicze. Z mojego doświadczenia w laboratorium uczniowie często próbują „odmierzać” objętość w zlewce, bo jest wygodna i szeroka, ale to typowy błąd myślowy: wygoda mylona jest z dokładnością. Zlewka nie jest kalibrowana zgodnie z normami metrologicznymi, więc do roztworów wzorcowych po prostu się nie nadaje. Podobnie z kolbą stożkową – jej główną zaletą jest kształt zapobiegający rozchlapywaniu podczas mieszania, a nie precyzyjny pomiar objętości. Cylinder miarowy wygląda już bardziej „poważnie”, ma gęstą podziałkę i faktycznie służy do dość dokładnego odmierzania objętości, ale nadal nie jest najlepszym wyborem do roztworów mianowanych. Typowe cylindry mają większą niepewność pomiaru niż kolby miarowe, nie są przeznaczone do długotrwałego przechowywania roztworu i nie zapewniają tak dobrej powtarzalności napełnienia do jednej, ściśle określonej objętości. Dobre praktyki laboratoryjne (GLP) i wymagania norm, stosowane w laboratoriach kontroli jakości żywności, mówią wprost: roztwory mianowane i wzorcowe przygotowuje się w kolbach miarowych, kalibrowanych na jedną objętość, najlepiej klasy A. Wszystkie pozostałe naczynia używa się tylko do wstępnego rozpuszczania, mieszania czy orientacyjnego odmierzania, ale nie do końcowego ustalania stężenia. Jeśli więc wybór padł na inne naczynie niż kolba miarowa, to był to właśnie ten typowy skrót myślowy – „byle miało podziałkę, to wystarczy” – który w poważnej analizie ilościowej prowadzi do systematycznych błędów i niepewnych wyników.