Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

W tym zadaniu łatwo się pomylić, jeśli nie kojarzy się konkretnych operacji technologicznych z tym, co fizycznie dzieje się z surowcem w trakcie produkcji. Klucz jest prosty: trzeba pomyśleć, jaka frakcja zostaje po oddzieleniu głównego produktu i jak nazywa się ten pozostały materiał w danej gałęzi przemysłu. Serwatka jest zawsze związana z mlekiem i przetwórstwem mleczarskim. Powstaje przy produkcji sera, gdy z mleka wytrąca się skrzep kazeinowy. Przy produkcji cukru z buraków czy trzciny w ogóle nie występuje etap koagulacji białek mleka, więc przypisanie serwatki do cukru jest po prostu nielogiczne technologicznie. Podobnie przy oleju – tu mamy nasiona oleiste, tłoczenie lub ekstrakcję, oddzielanie fazy tłuszczowej, a nie białek mleka. Dlatego serwatka nie może być ubocznym produktem ani przy cukrze, ani przy oleju, tylko właśnie przy serze. Kolejna pułapka to makuchy i wytłoki. W języku potocznym często wrzuca się te nazwy do jednego worka, ale w technologii mają swoje miejsce. Makuch to sprasowana masa po oddzieleniu oleju z nasion oleistych. To typowy produkt uboczny z produkcji oleju jadalnego, trafiający głównie do pasz. Nie ma sensu łączyć makuchów z cukrem, bo w cukrowni nie ma procesu tłoczenia nasion ani wydzielania frakcji tłuszczowej. Tam surowcem są buraki lub trzcina, a główne operacje to rozdrabnianie, dyfuzja, oczyszczanie soku, odparowanie, krystalizacja. W tym procesie powstają natomiast wytłoki, czyli pozostałość stała po wypłukaniu cukru z rozdrobnionego surowca. Dlatego wiązanie wytłoków z olejem też jest błędne – przy oleju powstają makuchy, a wytłoki kojarzymy raczej z przetwórstwem buraków cukrowych czy produkcją soków. Typowy błąd myślowy w tym zadaniu polega na sugerowaniu się samym brzmieniem nazw i zgadywaniu na zasadzie skojarzeń, zamiast odtworzyć w głowie podstawowe etapy procesu technologicznego. Z mojego doświadczenia warto zawsze zadać sobie pytanie: jaki jest surowiec, co z niego zabieram jako produkt główny i co fizycznie zostaje? Wtedy przyporządkowanie serwatki do sera, makuchów do oleju, a wytłoków do cukru robi się zupełnie oczywiste.