Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych
Zawód: Technik technologii żywności
Kategorie: Technologia produkcji
Wskaż obowiązującą kolejność etapów produkcji oleju rzepakowego.
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Prawidłowa kolejność: rozdrabnianie ➜ kondycjonowanie ➜ ekstrakcja ➜ odbenzynowanie odzwierciedla typowy, przemysłowy schemat otrzymywania oleju rzepakowego metodą ekstrakcyjną. Najpierw nasiona rzepaku są rozdrabniane, czyli łamane i śrutowane, żeby uszkodzić łupinę nasienną i zwiększyć powierzchnię kontaktu. To jest kluczowe, bo całe dalsze procesy – zarówno podgrzewanie, jak i kontakt z rozpuszczalnikiem – zachodzą wtedy dużo efektywniej. Potem następuje kondycjonowanie, czyli obróbka termiczno‑wilgotnościowa śruty (płatków). W praktyce oznacza to podgrzewanie w kondycjonerach do określonej temperatury, czasem z dodatkiem pary. Chodzi o upłynnienie tłuszczu, inaktywację enzymów i przygotowanie struktury materiału do wydajnej ekstrakcji. Kolejny etap to ekstrakcja – najczęściej heksanem lub innym rozpuszczalnikiem organicznym dopuszczonym przez normy. W ekstraktorach ciągłych olej przechodzi do fazy ciekłej (miscella), a otrzymujemy odtłuszczoną śrutę poekstrakcyjną. Na końcu jest odbenzynowanie, czyli usunięcie rozpuszczalnika z oleju i śruty, prowadzone w odparownikach, desorberach i tosterach, zgodnie z wymaganiami bezpieczeństwa żywności i przepisami ATEX. W dobrze prowadzanej wytwórni pilnuje się parametrów: temperatury kondycjonowania, czasu kontaktu w ekstraktorze, ciśnienia w odparowaniu. Moim zdaniem to jest klasyczny przykład, jak ważna jest właściwa sekwencja operacji jednostkowych – jeśli pomieszasz kolejność, spada wydajność, rośnie zużycie rozpuszczalnika i pojawiają się problemy z jakością oleju (np. wyższa zawartość fosfolipidów, gorsza barwa). W praktyce w zakładach olejarskich ten schemat jest standardem technologicznym, opisanym w instrukcjach zakładowych i zgodnym z dobrą praktyką produkcyjną (GMP).