Kwalifikacja: SPC.07 - Organizacja i nadzorowanie produkcji wyrobów spożywczych

W tym zadaniu łatwo się pomylić, bo procenty masowe często mieszają się w głowie z procentami objętościowymi albo z jakimś intuicyjnym „dolej trochę wody, aż będzie dobrze”. Tymczasem stężenie 2% wagowych oznacza bardzo konkretną zależność: 2 g substancji w 100 g gotowego roztworu. Podstawowy błąd polega na traktowaniu masy wody jako procentu od masy odczynnika, a nie od masy całego roztworu. Jeśli ktoś wybiera większe ilości wody, na przykład tak, że 2 g traktuje tylko jako niewielki dodatek do dużej masy rozpuszczalnika, to w efekcie otrzymuje roztwór dużo bardziej rozcieńczony niż 2%. Wtedy stężenie masowe spada, bo w mianowniku wzoru c = m_substancji / m_roztworu × 100% pojawia się za duża masa całkowita. Z kolei wybieranie wartości zbliżonych do 100 g, ale niepowiązanych z równaniem 2 g / m_roztworu = 0,02, zwykle wynika z „strzelania” liczbami bez policzenia proporcji. Typowy tok myślenia, który prowadzi do błędu, to np. założenie, że skoro 2% to mało, to trzeba dodać bardzo dużo wody, albo odwrotnie – ktoś myli się i liczy 2% od masy wody, a nie od masy całego roztworu. W praktyce technologicznej takie pomyłki są groźne: za słabe roztwory środków myjących lub dezynfekcyjnych nie spełniają wymagań higienicznych, a za mocne mogą być korozyjne albo niezgodne z zaleceniami producenta. W analizie laboratoryjnej błędnie przygotowany roztwór wzorcowy daje zafałszowane wyniki, co później przekłada się na złą ocenę jakości surowca czy produktu. Dlatego dobrą praktyką jest zawsze rozpisać równanie: znane stężenie procentowe, znana masa substancji, niewiadoma masa roztworu, a potem dopiero obliczyć, ile wody trzeba dodać. To prosta proporcja, ale musi być logicznie powiązana z definicją stężenia masowego, a nie z intuicją czy „na oko”.