Zdolność zespołu lub elementu do spełnienia wyznaczonych funkcji w przedziale zadanych obciążeń, w określonym czasie i warunkach eksploatacji, określamy mianem niezawodności. Niezawodność jest kluczowym parametrem w inżynierii, który odnosi się do możliwości systemu do działania bez awarii w określonych warunkach przez zamierzony czas. W praktyce, niezawodność można ocenić poprzez różne metody, takie jak analiza FMEA (Failure Mode and Effects Analysis), która pozwala na identyfikację potencjalnych przyczyn awarii i ich wpływu na funkcjonowanie systemu. Niezawodność jest również istotna w kontekście standardów ISO 9001, które podkreślają znaczenie systemów jakości oraz ich wpływu na zadowolenie klientów. Przykładem zastosowania koncepcji niezawodności może być przemysł lotniczy, gdzie niezawodność komponentów i systemów jest kluczowa dla bezpieczeństwa lotów i wymaga ścisłych testów oraz certyfikacji.
Zdatność, sprawność i trwałość to terminy, które często mylone są z niezawodnością, jednak każdy z nich odnosi się do innych aspektów funkcjonowania systemów i urządzeń. Zdatność to zdolność systemu do działania w określonych warunkach, jednak nie uwzględnia ona czasu, w którym system może działać bezawaryjnie. Można to porównać do stanu, w którym urządzenie jest gotowe do użycia, ale niekoniecznie oznacza to, że będzie działało przez dłuższy czas bez awarii. Sprawność odnosi się do efektywności systemu w realizacji jego funkcji, co oznacza, że nawet jeśli system działa poprawnie, nie oznacza to, że jest niezawodny. Na przykład, urządzenie może działać efektywnie, ale jeśli nie ma odpowiednich środków zapobiegających awariom, jego niezawodność może być niska. Trwałość, z drugiej strony, dotyczy czasu, przez jaki system może funkcjonować przed koniecznością naprawy lub wymiany. To pojęcie również nie obejmuje aspektu niezawodności, ponieważ nie uwzględnia, jak długo system może działać bez awarii w rzeczywistych warunkach użytkowania. Często w praktyce można spotkać się z sytuacjami, w których wysokie wskaźniki zdatności, sprawności i trwałości nie wystarczają do zapewnienia odpowiedniego poziomu niezawodności, co może prowadzić do awarii i związanych z nimi strat, zarówno finansowych, jak i w zakresie reputacji firmy. Dlatego kluczowe jest, aby zrozumieć różnice pomiędzy tymi terminami oraz ich znaczenie w kontekście zapewnienia wysokiej jakości i niezawodności systemów.