Wykolejenie pojazdu kolejowego jest definicją odnoszącą się do trwałej utraty kontaktu między powierzchnią toczną koła a powierzchnią toru, co prowadzi do niekontrolowanego ruchu pojazdu poza torami kolejowymi. Tego typu zdarzenie jest jednym z najpoważniejszych zagrożeń w transporcie kolejowym, które może prowadzić do poważnych wypadków, uszkodzeń infrastruktury oraz zagrażać bezpieczeństwu pasażerów. W praktyce, wykolejenie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak uszkodzenia torów, niewłaściwe warunki atmosferyczne, awarie pojazdu lub nieprawidłowe nastawienie zwrotnic. Standardy branżowe, takie jak normy bezpieczeństwa PKP PLK, zalecają regularne kontrole stanu torowisk oraz użycie nowoczesnych technologii monitorujących, które mogą wczesniej wykrywać potencjalne usterki. Wiedza na temat przyczyn i skutków wykolejeń jest kluczowa dla inżynierów i pracowników kolei, aby mogli opracować skuteczne strategie prewencyjne oraz minimalizować ryzyko wypadków.
Definicje i przyczyny wykolejenia pojazdu kolejowego są często mylone z innymi zdarzeniami związanymi z ruchem kolejowym. Na przykład, niezamierzone zdarzenie związane z ruchem pojazdu kolejowego może obejmować różne sytuacje, jak na przykład kolizje, które są jednak odrębnymi incydentami. Kolizja, jaką jest zderzenie pojazdu kolejowego z pojazdem drogowym, wiąże się z innymi przyczynami i dynamiką zdarzenia, a nie bezpośrednio z wykolejeniem, które koncentruje się na problemie kontaktu koła z torami. Innym błędnym podejściem jest sugerowanie, że wykolejenie może wystąpić na skutek nieumyślnej jazdy pojazdu na zwrotnicę nastawioną dla jazdy z innego toru. Chociaż niewłaściwe nastawienie zwrotnic może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, to nie jest to definicja wykolejenia, które zawsze odnosi się do braku kontaktu z torami. Aby poprawnie zrozumieć temat, ważne jest, aby nie mylić tych terminów i zdarzeń, ponieważ każde z nich wymaga różnych strategii zarządzania ryzykiem i ich konsekwencje są różne. Edukacja w zakresie bezpieczeństwa kolejowego powinna koncentrować się na jasnym rozgraniczeniu tych pojęć oraz na znajomości potencjalnych zagrożeń i sposobów ich eliminacji, co z kolei przyczyni się do poprawy ogólnego bezpieczeństwa transportu kolejowego.