Kask ochronny w szybie to absolutna podstawa, niezależnie od tego, co się tam robi. Przepisy BHP i wszelkie dobre praktyki górnicze czy budowlane mówią jasno: ochrona głowy jest priorytetem. W szybie zawsze istnieje realne ryzyko spadających przedmiotów – wystarczy, że jakiś drobny element, śruba czy kawałek narzędzia wypadnie komuś wyżej. Czasem to też po prostu nisko zawieszone elementy konstrukcyjne, o które można się uderzyć. Moim zdaniem, nawet jeśli przez pół roku w szybie nic nie spadło, to ten jeden raz może skończyć się tragicznie bez kasku. Zresztą, normy takie jak PN-EN 397 dosyć szczegółowo regulują wymagania dla kasków ochronnych – muszą być odporne na uderzenia, przebicie, nie mogą przewodzić prądu. To nie jest tylko taki „gadżet” do odbębnienia na wejściu, tylko sprzęt, który realnie ratuje życie i zdrowie. Sam miałem okazję rozmawiać z ludźmi, którym kask uratował głowę po upadku zaledwie małego klucza. W wielu zakładach, nawet jeśli w szybie akurat nie dzieje się nic niebezpiecznego, nie wolno nawet wejść bez kasku. To taki uniwersalny wymóg, od którego nie robi się wyjątków.
Często można spotkać się z przekonaniem, że inne elementy środków ochrony indywidualnej, jak rękawice, okulary czy słuchawki, są równie obowiązkowe w każdej sytuacji w szybie. To jednak pewne uproszczenie. Rękawice ochronne mają sens głównie przy pracach manualnych, gdzie istnieje ryzyko skaleczenia dłoni, oparzenia czy kontaktu z chemikaliami. Jeśli w szybie nie wykonuje się akurat prac wymagających dotykania niebezpiecznych materiałów lub ostrych krawędzi, ich noszenie nie zawsze jest wymagane, choć bywa zalecane. Okulary ochronne natomiast chronią przed odpryskami, pyłem czy cieczami, ale w szybie ich użycie jest uzależnione od specyfiki wykonywanych prac – np. podczas wiercenia, szlifowania czy pracy z agresywnymi substancjami. Z kolei słuchawki ochronne są niezbędne wyłącznie przy przekroczeniu dopuszczalnych norm hałasu – powyżej 85 dB(A). W praktyce często w szybie nie ma takich poziomów hałasu na co dzień, więc ochrona słuchu nie zawsze musi być stosowana. Typowym błędem jest myślenie, że pełne wyposażenie ochronne trzeba zakładać za każdym razem, niezależnie od rodzaju zadania. Tymczasem standardy BHP (np. Rozporządzenie Ministra Gospodarki ws. bhp przy pracach górniczych) nakładają obowiązek używania kasku ochronnego przez wszystkich przebywających w szybie – nawet jeśli ktoś tylko przechodzi. Pozostałe środki ochrony dobiera się indywidualnie do zagrożeń związanych z konkretną pracą, nie są one obowiązkowe w każdej sytuacji. Warto umieć rozróżniać te wymagania, żeby nie lekceważyć realnych zagrożeń, ale też nie popadać w przesadę z niepotrzebnym „obwieszaniem się” sprzętem.