Na rysunku widać dokładnie zasadę działania pompy zębatej - to jeden z podstawowych typów pomp stosowanych w hydraulice siłowej, przemyśle i motoryzacji. Kluczowym elementem są tu dwa zazębione koła zębate, które obracając się, przesuwają ciecz po obwodzie komórki, oddzielając stronę ssawną od tłocznej. Dzięki temu następuje przemieszczanie cieczy niemal bezpośrednio, z bardzo małą pulsacją, co jest ogromną zaletą przy zasilaniu układów ciśnieniowych. Te pompy są wyjątkowo niezawodne, proste konstrukcyjnie i stosunkowo tanie w eksploatacji. Moim zdaniem, to jedno z bardziej uniwersalnych rozwiązań – spotkasz je choćby w układach wspomagania kierownicy, maszynach rolniczych czy obrabiarkach. Zresztą, w wielu standardach branżowych (np. PN, ISO) znajdziesz zalecenia co do stosowania pomp zębatych w układach wymagających stabilnego przepływu i średnich ciśnień. Warto zauważyć, że pompy zębate ceni się także za odporność na zanieczyszczenia, choć przy bardzo wysokich wymaganiach co do czystości cieczy zaleca się stosowanie filtracji. Z doświadczenia wiem, że jeśli zależy Ci na prostocie, dostępności części i niezawodności, pompa zębata to bardzo dobry wybór.
W kontekście przedstawionego rysunku można zauważyć, że konstrukcje typu śrubowego i łopatkowego opierają się na zupełnie innych zasadach działania niż zębate. Pompy śrubowe, często wykorzystywane w aplikacjach wymagających dużych wydajności oraz bardzo równomiernego przepływu, bazują na obracających się śrubach, które „przenoszą” ciecz wzdłuż osi – zupełnie jak ślimak w maszynce do mięsa. Łopatkowe natomiast mają wirnik z ruchomymi łopatkami, które rozszerzając się i zwężając w komorze, powodują zasysanie i tłoczenie cieczy. W praktyce te rozwiązania stosuje się tam, gdzie zależy na cichszej pracy i mniejszej pulsacji przepływu, ale ich budowa jest wyraźnie inna niż zestaw dwóch kół zębatych widocznych na rysunku. Jeśli chodzi o odpowiedź „geometryczna”, to nie istnieje taki typ pompy – to określenie nie ma odniesienia w literaturze technicznej ani w katalogach producentów. Często spotykanym błędem jest utożsamianie każdej pompy o wyraźnej budowie mechanicznej z pompą łopatkową lub geometryczną, jednak wynika to raczej z nieznajomości podstaw konstrukcji maszyn. Warto przy analizowaniu schematów zawsze patrzeć na sposób przemieszczania cieczy i elementy robocze – koła zębate o prostych lub skośnych zębach to praktycznie pewnik pompy zębatej. Wymienione błędne odpowiedzi wynikają najczęściej z rutynowego stosowania określeń lub mylenia funkcji z kształtem obudowy – co w praktyce może prowadzić do poważnych pomyłek projektowych. Standardy branżowe, jak choćby dokumentacja ISO 4412 czy PN-EN 983, wyraźnie rozgraniczają budowę i zastosowania poszczególnych typów pomp i zawsze warto się do nich odwołać przy wątpliwościach.
