Indeks PF, czyli Produkcyjność-Funkcjonalność, to obecnie podstawowy i oficjalny indeks selekcyjny buhajów używany w Polsce do oceny bydła mlecznego. Jest on uznawany za najbardziej obiektywny i wszechstronny, bo bierze pod uwagę nie tylko wydajność mleczną, ale też cechy funkcjonalne, takie jak zdrowotność, płodność, długość użytkowania czy typ i budowa. Moim zdaniem to ogromna zaleta, bo w praktyce przekłada się na możliwość wyboru takich buhajów, których potomstwo lepiej sprawdzi się w warunkach polskich gospodarstw. System oceny PF jest regularnie aktualizowany przez Centrum Genetyczne PFHBiPM i uwzględnia nowoczesne metody genotypowania oraz wyniki z krajowej sieci oceny użytkowości. Stosowanie indeksu PF pozwala rolnikom realnie poprawiać wyniki ekonomiczne stada i wyeliminować jednostki, które mogłyby powodować straty. Warto też zauważyć, że PF jest porównywalny do innych światowych indeksów, ale uwzględnia polską specyfikę hodowlaną i warunki środowiskowe. Przykładowo, dobierając buhaja na podstawie PF, możemy być pewni, że nie skupiamy się tylko na litrach mleka, ale też na zdrowotności wymion, co w praktyce często decyduje o rentowności produkcji. Z mojego doświadczenia PF to narzędzie, które faktycznie pomaga podejmować trafne decyzje hodowlane, zgodne z nowoczesną filozofią zrównoważonego rozwoju w produkcji mleka.
W branży bydła mlecznego można się spotkać z różnymi indeksami selekcyjnymi, natomiast warto rozróżniać, które z nich mają charakter lokalny, a które są światowymi, bardziej ogólnymi standardami. Na przykład TPI (Total Performance Index) jest szeroko stosowany w Stanach Zjednoczonych i cieszy się renomą wśród hodowców amerykańskich. Uwzględnia zarówno cechy produkcyjne, jak i funkcjonalne, ale komponowany jest na podstawie tamtejszych standardów i realiów. Z mojej perspektywy może być mylące przenoszenie amerykańskich kryteriów na nasze polskie warunki – są inne preferencje środowiskowe, a nawet inna struktura populacji bydła. CMS to natomiast indeks stosowany głównie w Niemczech i Szwajcarii, z jeszcze innym zestawem wag. Zdarza się, że uczniowie czy hodowcy sugerują się zagranicznymi wzorcami, nie analizując dokładnie zasad i lokalnych priorytetów. PROS natomiast nie jest oficjalnym indeksem selekcyjnym rozpoznawalnym w hodowli bydła mlecznego, a wybór tej odpowiedzi wynika najczęściej z mylącego podobieństwa brzmienia do innych indeksów czy skrótów stosowanych w innych gałęziach rolnictwa. W praktyce, jeśli chcemy uzyskać najbardziej miarodajne i porównywalne informacje o wartości hodowlanej buhaja w Polsce, powinniśmy opierać się na oficjalnym indeksie PF. Ten indeks został opracowany specjalnie dla warunków polskiej hodowli, z udziałem naszych instytucji naukowych i praktyków. Wybieranie innych wskaźników może skutkować nietrafionymi decyzjami hodowlanymi, bo nie zawsze dadzą pełny obraz cech użytkowych buhajów w polskich stadach, a przecież ostatecznym celem jest poprawa rentowności i zdrowotności krajowej populacji bydła mlecznego.