Kwalifikacja: ROL.11 - Prowadzenie chowu i inseminacji zwierząt

W pracy z kriokonserwacją nasienia buhajów bardzo łatwo ulec złudzeniu, że im niższa temperatura, tym lepiej – stąd pewnie wybór temperatur typu −150°C, −170°C czy nawet −190°C. Jednak takie podejście wynika z nie do końca właściwego zrozumienia, jak dokładnie zachowują się komórki podczas zamrażania i rozmrażania. W praktyce większość materiałów biologicznych, w tym plemniki, przechodzi tzw. punkt szklistości właśnie w okolicach −130°C. To jest moment, kiedy woda wewnątrz komórek przestaje być cieczą, a staje się szklistą, niekrystaliczną substancją, która chroni komórki przed uszkodzeniem. Jeśli temperatura choć na chwilę wzrośnie powyżej tej granicy, następują gwałtowne zmiany ciśnienia osmotycznego, a błony komórkowe zaczynają się destabilizować. Zbyt niskie wartości, jak −170°C czy −190°C, są oczywiście bezpieczne, ale nie stanowią „punktu krytycznego” – one tylko zwiększają margines bezpieczeństwa, bo w tych zakresach i tak nie dochodzi już do żadnych zmian w strukturze biologicznej. Wybierając −150°C, można się kierować przekonaniem, że margines powinien być jak najszerszy, ale to trochę niepotrzebne komplikowanie procedur – najważniejsze jest, by nie dopuścić do przekroczenia −130°C w górę, bo to właśnie wtedy zaczyna się realne ryzyko uszkodzeń. Wiele osób bagatelizuje też wpływ krótkotrwałego wyjmowania słomek z kontenera, sądząc, że dopiero wyższe temperatury są groźne. To błąd – już nawet chwilowe ocieplenie powyżej tej granicy powoduje nieodwracalne zmiany. Osobiście uważam, że świadomość tej granicy to podstawa dobrej praktyki laboratoryjnej, bo pozwala uniknąć strat materiału i niepotrzebnych niepowodzeń w rozrodzie bydła. Dlatego nie warto sugerować się tylko jak najniższą temperaturą, ale zrozumieć, co dokładnie się dzieje przy −130°C – to właśnie ten próg jest kluczowy w praktyce!