TOK, czyli Test Oceny Jakości Mleka, jest metodą analityczną służącą do oceny liczby komórek somatycznych w mleku. Komórki somatyczne są wskaźnikiem zdrowotności zwierząt mlecznych; ich podwyższony poziom może sugerować obecność infekcji, takiej jak mastitis. Badanie to jest kluczowe dla zapewnienia jakości mleka, ponieważ wysokie stężenie komórek somatycznych może wpływać na właściwości technologiczne i organoleptyczne produktów mlecznych, a także na ich bezpieczeństwo. Zgodnie z normami UE, mleko do sprzedaży musi mieć określony limit komórek somatycznych, co sprawia, że regularne monitorowanie tego parametru jest niezbędne. Przykładowo, w krajach Unii Europejskiej maksymalny limit wynosi 400 000 komórek/ml. Praktyka ta ma na celu nie tylko ochronę zdrowia konsumentów, ale także wspieranie hodowli zwierząt poprzez szybką identyfikację problemów zdrowotnych.
Istnieje kilka błędnych koncepcji związanych z analizą jakości mleka, które mogą prowadzić do niezrozumienia roli, jaką odgrywa TOK. Pierwsza z nich dotyczy drobnoustrojów. Badanie mikrobiologiczne mleka rzeczywiście jest istotne, jednak nie jest to przedmiot TOK; zamiast tego, ocena obecności drobnoustrojów w mleku jest realizowana za pomocą innych metod, takich jak testy na obecność bakterii lub analiza mikrobiologiczna. Druga koncepcja odnosi się do antybiotyków. Chociaż wykrywanie resztek antybiotyków w mleku jest kluczowe dla bezpieczeństwa żywności, nie jest to również zakres TOK. Badania na obecność antybiotyków prowadzi się za pomocą specyficznych testów, które mają na celu zapewnienie, że mleko spełnia normy dotyczące maksymalnych dopuszczalnych stężeń tych substancji. Wreszcie, zanieczyszczenia to kolejny ważny aspekt jakości mleka, który obejmuje zarówno zanieczyszczenia chemiczne, jak i fizyczne, ale nie jest to związane z badaniem komórek somatycznych. Zrozumienie różnicy między tymi parametrami jest kluczowe w kontekście produkcji mleczarskiej oraz spełniania wymogów jakościowych i zdrowotnych. Warto zatem przyjrzeć się dokładnie metodologii analiz oraz ich celom, aby unikać błędnych interpretacji i przyswajać właściwe informacje dotyczące jakości mleka.