Kwalifikacja: TWO.08 - Planowanie i prowadzenie żeglugi po śródlądowych drogach wodnych i morskich wodach wewnętrznych
Zawód: Technik żeglugi śródlądowej
Przedstawiony na rysunku znak, określający ograniczoną wysokość prześwitu nad lustrem wody, odnosi się do
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Znak przedstawiony na zdjęciu określa ograniczoną wysokość prześwitu nad lustrem wody, czyli tzw. skrajnię pionową na szlaku żeglownym. To bardzo istotna informacja dla każdego sternika i kapitana statku, bo pozwala ocenić, czy jednostka bezpiecznie zmieści się pod mostem lub inną przeszkodą. Moim zdaniem w praktyce często się o tym zapomina, a to błąd – szczególnie przy zmiennych stanach wody po opadach czy roztopach. Taki znak odnosi się zawsze do ustalonego stanu wody, tzw. wody żeglownej, wyznaczonego przez odpowiednie służby – najczęściej zarządzają nim Wody Polskie lub administracja śródlądowa. Gdy poziom wody podnosi się powyżej tej wartości, prześwit się zmniejsza i może się zrobić niebezpiecznie – żegluga zostaje wtedy oficjalnie zabroniona, bo przekroczenie dopuszczalnej wysokości grozi poważnym uszkodzeniem jednostki i samego mostu. Z doświadczenia wiem, że wielu żeglarzy intuicyjnie patrzy tylko na bieżący poziom wody, a nie na wartości referencyjne. Warto wiedzieć, że dokładne wartości skrajni są opisane w dokumentach takich jak Rozporządzenie Ministra Infrastruktury dotyczące szlaków żeglownych. Przestrzeganie tych przepisów to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale też wymóg prawny – i dobra praktyka nawigacyjna. W rzeczywistości, jeśli woda jest poniżej ustalonego poziomu żeglugowego, prześwit jest większy i żegluga bezpieczna. Ale już jedna fala powodziowa może wszystko zmienić. Właśnie dlatego system znaków i standardów jest tak ważny, żeby nie polegać wyłącznie na przeczuciu czy doświadczeniu – tylko na twardych danych.
Przy analizie znaków określających prześwit pod mostem na szlaku żeglownym, bardzo często spotyka się błędne interpretacje związane z pojęciem tzw. „najniższego stanu wody” lub „ustalonego stanu wody”. Częstym błędem jest zakładanie, że znak odnosi się do sytuacji, gdy poziom wody jest najniższy – wtedy rzeczywiście prześwit pod mostem jest największy, ale to nie o taki warunek chodzi w przepisach i praktyce żeglugowej. Znak ten nie informuje też o „jeszcze możliwej żegludze” powyżej jakiegoś ustalonego stanu, tylko o granicy bezpieczeństwa – powyżej danej wartości żegluga jest po prostu zabroniona z powodu zbyt małego prześwitu. Wbrew zdrowemu rozsądkowi nie stosuje się wartości minimalnych poziomów wody do znakowania takiej skrajni, bo takie minimum nie gwarantuje bezpieczeństwa przez cały rok ani w zmiennych warunkach hydrologicznych. Bardzo mylące jest też myślenie, że żegluga jest możliwa do momentu przekroczenia pewnego stanu wody – a po przekroczeniu tego punktu w rzeczywistości jest już zabroniona. W praktyce administracja wodna ustala „ustalony stan wody”, przy którym określony jest minimalny prześwit pod mostem z uwzględnieniem marginesu bezpieczeństwa. Gdy woda podniesie się powyżej tego poziomu, prześwit maleje i nawet jeśli na oko się wydaje, że się zmieścimy, to już obowiązuje formalny zakaz uprawiania żeglugi pod tym przęsłem. To rozwiązanie jest jasno opisane w przepisach żeglugowych i wynika zarówno z praktyki eksploatacji, jak i z przepisów bezpieczeństwa – np. z Rozporządzenia Ministra Infrastruktury dotyczącego oznakowania na śródlądowych drogach wodnych. Takie podejście jest standardem w całej Europie i pozwala skutecznie przeciwdziałać wypadkom związanym z uszkodzeniem jednostek i infrastruktury mostowej. Moim zdaniem, niektóre błędne odpowiedzi wynikają z intuicyjnego podejścia, które nie bierze pod uwagę formalnych standardów i wymogów prawnych obowiązujących na szlakach żeglownych.