Kwalifikacja: TWO.08 - Planowanie i prowadzenie żeglugi po śródlądowych drogach wodnych i morskich wodach wewnętrznych
Zawód: Technik żeglugi śródlądowej
Zestaw pchany to sztywno lub elastycznie połączone
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Zestaw pchany w żegludze śródlądowej to bardzo charakterystyczna i szeroko stosowana forma transportu. Kluczowa rzecz – całość zestawu składa się z jednostek połączonych sztywno lub elastycznie, ale zawsze przed statkiem pchającym. To taki „pociąg na wodzie”, gdzie statek motorowy znajduje się z tyłu i napędza całość, a przed nim ustawione są barki czy inne jednostki nieposiadające własnego napędu. W praktyce daje to ogromne korzyści – można przewozić dużo większe ładunki naraz (np. węgiel, zboże, kontenery), a manewrowanie takim zestawem jest często łatwiejsze niż w przypadku zestawów holowanych. W standardach żeglugi śródlądowej (np. w przepisach RIS czy przepisach żeglugowych ECE) bardzo wyraźnie rozróżnia się pchanie od holowania – pchanie jest właśnie wtedy, gdy zestaw znajduje się przed statkiem, a całość jest traktowana jako jeden organizm. Z mojego doświadczenia w pracy z flotą na Odrze i Wiśle, największe firmy transportowe właśnie tak organizują przewozy masowe, bo to daje optymalizację czasu i bezpieczeństwa. Warto wiedzieć też, że do prowadzenia zestawu pchanego wymagane są konkretne uprawnienia i dobre zrozumienie dynamiki całego układu – błędne połączenie elementów może prowadzić do awarii lub nawet wypadków. To niby prosta koncepcja, ale bardzo efektywna w praktyce i powszechnie stosowana nie tylko w Polsce, ale w całej Europie.
W żegludze śródlądowej istnieje wiele sposobów łączenia jednostek pływających, jednak pojęcie zestawu pchanego jest bardzo precyzyjne i nie powinno być mylone z innymi formacjami. Często błędnie sądzi się, że zestaw pchany to po prostu dowolnie połączone barki lub statki, niezależnie od ich położenia względem statku motorowego. Tymczasem zestaw pchany oznacza wyłącznie sytuację, gdy wszystkie jednostki znajdują się przed jednostką pchającą. Łączenie statków burtami dotyczy głównie zestawów sprzężonych, gdzie jednostki mogą być połączone obok siebie, ale nie jest to klasyczny zestaw pchany według obowiązujących definicji. Z kolei połączenie statków za pomocą holów jest typowe dla zestawów holowanych, gdzie statek motorowy ciągnie jednostki za sobą – rozwiązanie to ma inne wymagania eksploatacyjne, mniejszą zwrotność i nie pozwala na osiągnięcie takich parametrów bezpieczeństwa czy ekonomiki jak zestaw pchany. Formacje za statkiem o napędzie mechanicznym to typowa charakterystyka holowania, a nie pchania. W praktyce, błędne rozumienie tych pojęć może prowadzić do złego przygotowania jednostki, niewłaściwego planowania transportu czy nawet naruszenia przepisów żeglugowych, które bardzo jasno rozróżniają te formy. Moim zdaniem, wiedza o tych różnicach jest absolutnie kluczowa dla każdego kto planuje pracować w branży transportu wodnego, bo bezpieczeństwo i skuteczność przewozów zależy w dużej mierze od poprawnej identyfikacji typu zestawu i właściwego połączenia jednostek. Podstawowe standardy branżowe, jak przepisy ECE czy wytyczne IWT, zawsze precyzują, że pchanie to tylko układ z jednostkami z przodu, a nie z boku czy z tyłu.