Kwalifikacja: TWO.09 - Obsługa siłowni statkowych, urządzeń pomocniczych i mechanizmów pokładowych
Zawód: Technik żeglugi śródlądowej
Który z elementów wciągarki cumowniczej oznaczono na rysunku cyfrą 1?
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Pokrętło hamulca widoczne na rysunku to jeden z tych elementów, które na statku trzeba po prostu dobrze znać. Jego główną rolą jest ręczne uruchamianie i regulowanie siły hamowania bębna wciągarki cumowniczej. Bezpośrednio wpływa na bezpieczeństwo operacji cumowania – za jego pomocą operator może precyzyjnie kontrolować naprężenie liny, a w razie potrzeby natychmiast ją zatrzymać. W praktyce na każdym statku standardy ISM (International Safety Management) wręcz wymagają, by obsługa wiedziała nie tylko gdzie jest pokrętło, ale też jak płynnie nim operować, żeby uniknąć niekontrolowanego ślizgu czy zerwania liny. Co ciekawe, dobrą praktyką jest regularne sprawdzanie stanu mechanizmu pokrętła — korozja czy zużycie potrafią tu narobić sporo bałaganu. Moim zdaniem, znajomość obsługi tego elementu ratuje czasem skórę szczególnie w awaryjnych sytuacjach, gdy nie ma czasu na zastanawianie się, który zawór za co odpowiada. W praktyce, przy manewrowaniu w porcie czy na redzie, precyzja działania pokrętła hamulca pozwala uniknąć uszkodzeń zarówno samego urządzenia, jak i liny cumowniczej. Dobrze jest zawsze pamiętać o właściwym ustawieniu siły nacisku przed rozpoczęciem pracy — tak zalecają wszyscy doświadczeni bosmani i instruktorzy żeglugowi.
Wciągarka cumownicza to urządzenie, w którym każdy element jest przypisany do specyficznej funkcji i pomylenie ich może prowadzić do nieprawidłowej obsługi całego systemu. Wiele osób myli wykładzinę taśmy hamulca lub sam hamulec taśmowy z mechanizmami sterującymi – co jest dość częstym błędem, zwłaszcza gdy nie miało się jeszcze okazji faktycznie rozebrać i poskładać takiej wciągarki. Wykładzina hamulca, choć ważna jako element cierny, znajduje się bezpośrednio na powierzchni taśmy hamulcowej, a nie na zewnątrz, gdzie operator może coś ustawiać. Jest ona nieruchoma i nie służy do regulacji, tylko odpowiada za zapewnienie odpowiedniego współczynnika tarcia w trakcie hamowania bębna. Z kolei hamulec taśmowy to cały mechanizm obejmujący elementy cierne i dźwignie, który realizuje zatrzymanie bębna – jednak to nie jego bezpośrednio dotykamy podczas ustawiania siły hamowania. Bęben magazynowy lin jest centralnym wałem, na którym nawijana jest lina cumownicza – nie bierze udziału w procesie regulacji pracy hamulca, chociaż czasem, przez jego rozmiar, może wydawać się ważniejszy niż jest w kontekście obsługi hamowania. Typowym błędem jest również przekonanie, że każdy wystający element to jakaś dźwignia robocza – a tymczasem tylko pokrętło hamulca daje możliwość manualnej regulacji siły docisku taśmy do bębna. Dobrą praktyką jest zapoznanie się z instrukcją eksploatacji konkretnej wciągarki, bo producenci czasami stosują różne rozwiązania konstrukcyjne, ale zawsze pokrętło hamulca znajdziesz w zasięgu ręki operatora i to ono pozwala na bieżąco reagować na zmieniające się warunki podczas cumowania. Warto też pamiętać, że obsługa pokrętła to nie intuicyjna zabawa – wymaga wyczucia i praktyki, bo zbyt mocne zaciśnięcie hamulca może doprowadzić do awarii układu ciernego, a zbyt słabe – do niekontrolowanego rozwinięcia liny. Z mojego doświadczenia, warto zawsze wrócić do podstawowych schematów i nie szukać na siłę skomplikowanych odpowiedzi tam, gdzie rozwiązanie jest proste i praktyczne.