Kwalifikacja: TWO.09 - Obsługa siłowni statkowych, urządzeń pomocniczych i mechanizmów pokładowych
Zawód: Technik żeglugi śródlądowej
Na rysunku przedstawiono
Odpowiedzi
Informacja zwrotna
Na rysunku faktycznie widoczny jest krętlik. Urządzenie to, choć mało kto zwraca na nie uwagę na pierwszy rzut oka, pełni bardzo istotną rolę w technice dźwigowej i linowej. Krętlik pozwala na swobodny obrót dwóch połączonych elementów względem siebie, dzięki czemu zapobiega skręcaniu się lin, łańcuchów czy pasów podczas podnoszenia lub przeciągania ładunków. Z mojego doświadczenia wynika, że często bagatelizuje się konieczność stosowania krętlika, a potem pojawiają się problemy z plątaniem i niepotrzebnym zużyciem sprzętu. W standardach branżowych, takich jak wytyczne PN-EN czy ISO, wyraźnie podkreśla się, że wszędzie tam, gdzie występuje ryzyko skręcania liny lub łańcucha, powinno się stosować krętlik. Krętliki spotyka się nie tylko w żurawiach czy suwnicach, ale też w żeglarstwie, instalacjach transportu poziomego, a nawet w prostych zawiesiach warsztatowych. W praktyce codziennej docenia się je tam, gdzie bezpieczeństwo i długowieczność sprzętu są priorytetem. Moim zdaniem, warto zawsze poświęcić chwilę na dobór odpowiedniego krętlika – jego rodzaj i wytrzymałość muszą być dopasowane do obciążenia i warunków pracy. Każdy technik, który miał kiedyś do czynienia z poplątaną liną stalową, wie, jak bardzo ułatwia życie taki prosty element jak krętlik.
W analizowanej sytuacji nietrudno się pomylić, bowiem zarówno chomąto, szekla, jak i hak ładunkowy to bardzo popularne elementy wykorzystywane w branży dźwigowej czy transportowej. Jednak każdy z nich pełni nieco inną funkcję i ma charakterystyczną budowę. Chomąto kojarzone jest głównie z uprzężą końską – w nowoczesnych zastosowaniach technicznych praktycznie się go nie używa, a już na pewno nie wygląda jak element na rysunku. Szekla to zamknięty stalowy łącznik w kształcie litery „U” lub „Ω”, wyposażony w śrubę zabezpieczającą – stosowany najczęściej tam, gdzie trzeba szybko i bezpiecznie rozłączać elementy linowe lub łańcuchowe. Hak ładunkowy natomiast posiada wyraźnie zaznaczony zaczep (niekiedy z języczkiem zabezpieczającym) oraz charakterystyczny zakrzywiony kształt, co służy zaczepianiu i podnoszeniu ładunków. Element widoczny na ilustracji nie wykazuje żadnych z tych cech – nie posiada ani otwartego zaczepu, ani typowej śruby, ani kształtu pozwalającego na zaciskanie na linie czy pasie. Typowym błędem jest utożsamianie wszystkich metalowych okuć z szeklą lub hakiem, podczas gdy krętlik ma całkowicie inną funkcję: umożliwia obrót dwóch połączonych elementów osobno, przez co zapobiega ich skręcaniu. Warto pamiętać o właściwym rozpoznawaniu tych okuć, bo pomyłka przy doborze sprzętu w praktyce może skutkować poważnymi problemami – od uszkodzenia lin po zagrożenie bezpieczeństwa ludzi wokół. Zdecydowanie zaleca się zapoznanie się z katalogami producentów i standardami branżowymi, bo nawet doświadczeni technicy czasem błędnie identyfikują tak niepozorne elementy.