Wyniki egzaminu

Nowy egzamin

Informacje o egzaminie:

Zawód: Technik analityk
Kwalifikacja: CHM.03 - Przygotowywanie sprzętu, odczynników chemicznych i próbek do badań analitycznych
Data rozpoczęcia: 21 maja 2025 16:10
Data zakończenia: 21 maja 2025 23:17

Egzamin niezdany

Wynik: 15/40 punktów (37,5%)

Wymagane minimum: 20 punktów (50%)

Udostępnij swój wynik

Facebook

X.com

Szczegółowe wyniki:

Pytanie 1

Próbkę laboratoryjną dzieli się na dwie części, ponieważ

A. jedna część jest przeznaczona do potencjalnego przeprowadzenia analizy rozjemczej

B. przeprowadza się dwie analizy badanego produktu i przyjmuje wartość średnią z wyników

C. jedna część jest skierowana do dostawcy, a druga do odbiorcy produktu

D. analizę produktu zawsze realizuje się dwiema różnymi metodami

Podział średniej próbki na dwie części to coś, na co trzeba zwrócić uwagę w analizie laboratoryjnej. Odpowiedzi, które mówią, że jedna próbka idzie dla dostawcy, a druga dla odbiorcy, mogą wprowadzać w błąd, bo nie bierze się pod uwagę celu analizy rozjemczej, która jest do rozstrzygania sporów. Dwie różne metody analizy mogą być fajne, ale to nie tłumaczy podziału próbki. Taki sposób robienia rzeczy może zamieszać i prowadzić do kiepskich wniosków o wynikach. Co więcej, robienie dwóch analiz i branie z tego średniej to nie jest standard w takich sprawach jak jakość, bo nie wyklucza błędów systematycznych. Trzeba też pamiętać, że analiza rozjemcza to nie to samo co kontrola jakości; jedno ma na celu rozwiązywanie sporów, a drugie to rutynowe sprawdzanie produkcji. Dobrze jest zrozumieć znaczenie właściwego podejścia do podziału próbki, bo to kluczowe dla obiektywności i przejrzystości w analizach.

Pytanie 2

Na podstawie danych zawartych w tabeli określ, do oznaczania którego parametru próbka musi być utrwalona w niskim pH.

Oznaczany parametr	Rodzaj naczynia do przechowywania	Sposób utrwalania	Dopuszczalny czas przechowywania
barwa	szklane lub polietylenowe	- schłodzenie do temperatury 2-5°C	24 h
fosforany ogólne	szklane lub polietylenowe	- zakwaszenie kwasem siarkowym(VI) - schłodzenie do temperatury 2-5°C	4 h 48 h
BZT	szklane	- schłodzenie do temperatury 2-5°C - przechowywanie w ciemności	24 h
azot azotanowy(V)	szklane lub polietylenowe	- schłodzenie do temperatury 2-5°C - dodanie 2 cm³ chloroformu do 1 dm³ próbki	24 h 48 h

A. Azotu azotanowego(V).

B. BZT.

C. Barwy.

D. Fosforanów ogólnych.

Poprawna odpowiedź to fosforany ogólne, ponieważ zgodnie z metodyką analizy, próbki wody wymagają zakwaszenia w celu wiązania i stabilizacji fosforanów. Badania wykazały, że niskie pH, osiągane poprzez dodanie kwasu siarkowego(VI), minimalizuje straty fosforanów w wyniku ich adsorpcji na cząstkach stałych oraz ich konwersji do form, które są trudniejsze do zmierzenia. W praktyce, do oznaczania fosforanów ogólnych często stosuje się metody kolorimetryczne, które opierają się na reakcji fosforanów z odczynnikami w kwasowym środowisku. Standardy analityczne, takie jak metody opisane przez APHA (American Public Health Association), podkreślają znaczenie odpowiedniego przygotowania próbki w niskim pH, aby zapewnić rzetelność wyników. Ponadto, ustalenie odpowiednich warunków przechowywania i transportu próbek, w tym ich zakwaszenia, jest kluczowe w monitorowaniu jakości wód i ochrony zasobów wodnych. Właściwe metody analizy fosforanów wspierają zarządzanie ekosystemami wodnymi oraz podejmowanie decyzji dotyczących ochrony środowiska.

Pytanie 3

Ropa naftowa stanowi mieszankę węglowodorów. Jaką metodę wykorzystuje się do jej rozdzielania na składniki?

A. krystalizację

B. sedymentację

C. destylację frakcyjną

D. destylację prostą

Krystalizacja jako metoda separacji opiera się na różnicach w tym, jak dobrze składniki się rozpuszczają w danym rozpuszczalniku. To działa najlepiej dla substancji stałych, a nie dla cieczy, jak ropa naftowa. W przypadku ropy różnice w temperaturach wrzenia są znacznie ważniejsze niż różnice w rozpuszczalności, przez co krystalizacja to nie najlepszy wybór. Sedymentacja to już inna sprawa, bo polega na oddzielaniu stałych cząstek od cieczy przez grawitację. To jest efektywna metoda dla zawiesin, ale nie nadaje się do oddzielania cieczy na podstawie punktów wrzenia. Użycie sedymentacji w przemyśle naftowym byłoby po prostu błędne, bo ropa to jednorodny płyn, a nie zawiesina. Destylacja prosta może działać, ale w przypadku ropy to za mało, bo ma ona tak skomplikowany skład i wiele frakcji. Destylacja prosta pozwala na separację tylko jednego składnika na raz, co jest mało efektywne, gdy mamy tyle różnych i cennych produktów z ropy. Błędny wybór metody może prowadzić do kiepskiej efektywności produkcji i marnowania surowców.

Pytanie 4

Z analizy wykresu wynika, że substancją o najniższej rozpuszczalności w wodzie w temperaturze 100°C jest

A. saletra potasowa

B. siarczan(VI) miedzi(II)

C. cukier

D. sól kamienna

Sól kamienna, czyli chlorek sodu (NaCl), to dość ciekawa substancja, bo ma niską rozpuszczalność w wodzie w porównaniu do takich rzeczy jak cukier czy siarczan(VI) miedzi(II). Z moich doświadczeń wynika, że w temperaturze 100°C sól kamienna rozpuszcza się w ilości około 357 g/l, co jest znacznie mniej niż cukier, który może rozpuścić się do 2000 g/l. Sól kamienna ma wiele zastosowań, od kuchni po przemysł chemiczny. Ważne jest, żeby wiedzieć, że jej słaba rozpuszczalność jest istotna dla procesów, gdzie muszę mieć kontrolę nad stężeniem, na przykład przy tworzeniu roztworów do analiz chemicznych. Dodatkowo, w kontekście ochrony środowiska, warto pamiętać, że za dużo NaCl w wodach gruntowych może zasalać ekosystemy, co nie jest dobre. W sumie, zrozumienie tych właściwości jest kluczowe dla inżynierów chemicznych i technologów, którzy muszą projektować procesy i oceniać ich wpływ na środowisko.

Pytanie 5

Aby przeprowadzić syntezę substancji organicznej w temperaturze 150°C, należy zastosować łaźnię

A. powietrzną

B. wodną

C. parową

D. olejową

Wybór łaźni powietrznej, parowej lub wodnej do syntezy organicznej w temperaturze 150°C jest niezbyt dobrym pomysłem. Łaźnie powietrzne, mimo że można ich używać w niższych temperaturach, nie są w stanie zapewnić odpowiedniej stabilności oraz precyzji, co może sprawić, że reakcje będą nieregularne. W sytuacji wysokotemperaturowych syntez, to nie wystarczy, bo powietrze ma niskie ciepło właściwe i słabo przewodzi ciepło. Łaźnie parowe są skuteczne tylko do około 100°C, a przy wyższych temperaturach mogą wystąpić kłopoty z wrzeniem i stratą cieczy, co w wielu reakcjach może być kłopotliwe. Z kolei łaźnie wodne mają swoją granicę, bo nie mogą obsłużyć 150°C ze względu na temperaturę wrzenia. Używanie wody w takich warunkach naraża nas na ryzyko kondensacji pary, co może zanieczyścić nasz produkt. W praktyce w laboratoriach starają się wybierać takie medium grzewcze, które będzie miało odpowiednie parametry temperaturowe i gwarantowało stabilność oraz czystość reakcji. Dlatego, do syntez organicznych w wysokich temperaturach, łaźnia olejowa to zdecydowanie najlepszy wybór, a inne metody są tu nieodpowiednie.

Pytanie 6

Z przedstawionego opisu wynika, że kluczową właściwością próbki analitycznej jest jej

Próbka analityczna to fragment materiału stworzony z myślą o przeprowadzeniu badania lub obserwacji. Powinna odzwierciedlać przeciętny skład i cechy materiału, który jest badany.

A. rozpuszczalność

B. jednorodność

C. reprezentatywność

D. roztwarzalność

Odpowiedź "reprezentatywność" jest kluczowa w kontekście próbki analitycznej, gdyż oznacza, że próbka powinna odzwierciedlać charakterystyki całego materiału badanego. W praktyce oznacza to, że próbka musi być pobrana w sposób, który gwarantuje, że jej skład i właściwości są zgodne z właściwościami całej partii materiału. Przykładem zastosowania reprezentatywności może być proces pobierania próbek w analizie jakościowej gleby, gdzie ważne jest, aby próbki były pobierane z różnych miejsc w polu, aby uzyskać dokładny obraz stanu całej gleby. Standardy takie jak ISO 5667 dostarczają wytycznych na temat pobierania próbek w różnych środowiskach, co podkreśla znaczenie reprezentatywności. Bez zapewnienia, że próbka jest reprezentatywna, wyniki badania mogą być mylące, co może prowadzić do błędnych decyzji w procesach przemysłowych czy badaniach naukowych.

Pytanie 7

Jakie urządzenie służy do pomiaru temperatury topnienia substancji chemicznych?

A. Thiel.

B. Engler.

C. Soxleth.

D. Kipp.

Zrozumienie, jak działają różne aparaty laboratoryjne, jest kluczowe w kontekście chemii analitycznej. Odpowiedzi takie jak Soxletha, Englera czy Kipp są często mylone z aparatem Thielego, co prowadzi do nieporozumień. Soxleth jest używany do ekstrakcji substancji rozpuszczalnych w cieczy, co jest zupełnie inną funkcją niż pomiar temperatury topnienia. Engler to aparat służący do oznaczania temperatury wrzenia cieczy, co również nie ma związku z topnieniem. Z kolei aparat Kippa jest stosowany do wytwarzania gazów w reakcjach chemicznych, co zupełnie nie odnosi się do określania temperatury topnienia. Problemy te wynikają z mylnej koncepcji, że wszystkie aparaty mają podobne zastosowania. Kluczowe jest zrozumienie, że każdy z tych aparatów ma swoją specyfikę i przeznaczenie. Właściwe przypisanie urządzenia do zadania jest istotne dla uzyskania prawidłowych wyników i unikania błędów w analizach chemicznych. Niezrozumienie tych różnic może prowadzić do niskiej jakości wyników oraz niepoprawnych wniosków dotyczących badanych substancji. Dlatego ważne jest, aby podczas nauki chemii zwracać uwagę na funkcje poszczególnych urządzeń i ich zastosowanie w praktyce laboratoryjnej.

Pytanie 8

Próbka laboratoryjna posiadająca cechy higroskopijne powinna być pakowana

A. w torby papierowe

B. w szczelne opakowania

C. w skrzynie drewniane

D. w torby jutowe

Odpowiedź "w hermetyczne opakowania" jest prawidłowa, ponieważ próbki laboratoryjne o właściwościach higroskopijnych wykazują silną tendencję do absorbcji wilgoci z otoczenia, co może prowadzić do ich degradacji lub zmian w składzie chemicznym. Hermetyczne opakowania zapewniają skuteczną barierę przed wilgocią, co jest kluczowe dla zachowania integralności takich próbek. Przykładem zastosowania hermetycznych opakowań są próbki soli, które muszą być przechowywane w suchym środowisku, aby uniknąć ich aglomeracji lub rozpuszczenia. Zgodnie z wytycznymi ISO 17025 dotyczącymi akredytacji laboratoriów, zaleca się stosowanie hermetycznych pojemników jako standardowej praktyki w celu zapewnienia, że wyniki analizy są wiarygodne i powtarzalne. Ponadto, hermetyczne opakowania mogą być również stosowane w transporcie próbek, co zmniejsza ryzyko ich kontaminacji i utraty właściwości.

Pytanie 9

Nie należy podgrzewać cieczy w szczelnie zamkniętych pojemnikach, ponieważ

A. wzrost ciśnienia może spowodować wybuch

B. istnieje ryzyko zalania palnika

C. może to zwiększyć jej toksyczność

D. może wystąpić niebezpieczeństwo zgaszenia płomienia

Ogrzewanie cieczy w szczelnie zamkniętych naczyniach stwarza ryzyko wzrostu ciśnienia wewnątrz naczynia, co może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji, w tym wybuchu. W momencie, gdy ciecz jest podgrzewana, jej temperatura wzrasta, co powoduje zwiększenie energii kinetycznej cząsteczek. W zamkniętym naczyniu, które nie ma możliwości swobodnego wydostania się pary, ciśnienie będzie rosło. Przykładem z życia codziennego mogą być sytuacje, gdy gotujemy wodę w zamkniętej butelce lub słoiku. W takich przypadkach para wodna nie ma drogi ujścia, a przy osiągnięciu krytycznego poziomu ciśnienia, naczynie może pęknąć lub eksplodować, co stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa. Zgodnie z normami BHP oraz zaleceniami producentów sprzętu laboratoryjnego i przemysłowego, zawsze należy stosować naczynia przystosowane do ogrzewania cieczy oraz zapewniać odpowiedni nadmiar ciśnienia, aby zminimalizować ryzyko takich incydentów, na przykład poprzez użycie zaworów bezpieczeństwa.

Pytanie 10

Reagenty o najwyższej czystości to reagenty

A. czyste.

B. spektralnie czyste.

C. czyste do badań.

D. chemicznie czyste.

Odpowiedź "spektralnie czyste" jest uznawana za właściwą, ponieważ odnosi się do odczynnika, który został oczyszczony w takim stopniu, że jego czystość jest wystarczająca do zastosowań w spektroskopii oraz innych czułych analizach chemicznych. W praktyce oznacza to, że odczynniki te mają bardzo niskie stężenia zanieczyszczeń, co jest kluczowe dla uzyskania dokładnych i powtarzalnych wyników w badaniach. W laboratoriach analitycznych i badawczych, gdzie precyzja wyników jest niezbędna, stosuje się odczynniki spektralnie czyste, aby uniknąć wpływu niepożądanych substancji na reakcje chemiczne lub pomiary. Przykładem może być analiza chromatograficzna, gdzie obecność zanieczyszczeń może prowadzić do fałszywych wyników. W standardach ISO oraz w pracach dotyczących analizy chemicznej, podkreśla się wagę używania odczynników o specjalistycznej czystości, co stanowi najlepszą praktykę w laboratoriach zajmujących się badaniami jakości oraz badaniami ilościowymi substancji chemicznych.

Pytanie 11

Ile gramów 80% kwasu mrówkowego trzeba zważyć, aby uzyskać 200 g 20% roztworu tego kwasu?

A. 200g

B. 20g

C. 80g

D. 50g

Aby obliczyć, ile gramów 80% kwasu mrówkowego należy użyć do przygotowania 200 g 20% roztworu, stosujemy zasadę zachowania masy oraz obliczenia dotyczące stężenia. Zacznijmy od ustalenia, ile czystego kwasu mrówkowego potrzebujemy w roztworze końcowym. 20% roztwór o masie 200 g zawiera 40 g czystego kwasu mrówkowego (20% z 200 g = 0,2 * 200 g). Teraz musimy ustalić, ile gramów 80% roztworu potrzeba, aby uzyskać te 40 g czystego kwasu. W 80% roztworze znajduje się 0,8 g czystego kwasu w 1 g roztworu. Dlatego, aby uzyskać 40 g czystego kwasu, musimy odważyć 50 g 80% roztworu (40 g / 0,8 = 50 g). To podejście jest zgodne z praktycznymi zasadami przygotowywania roztworów chemicznych, gdzie precyzyjne obliczenia mają kluczowe znaczenie dla uzyskania pożądanych stężeń. Takie umiejętności są niezbędne w chemii analitycznej oraz w laboratoriach, gdzie dokładność ma znaczenie dla wyników eksperymentów i analiz.

Pytanie 12

Do przechowywania stężonego kwasu azotowego(V) w laboratorium należy stosować:

A. Otwarty plastikowy pojemnik

B. Szczelnie zamknięte butelki z ciemnego szkła

C. Metalową puszkę bez wieczka

D. Aluminiowy termos laboratoryjny

Kwas azotowy(V) to substancja wyjątkowo agresywna chemicznie i niebezpieczna. Przechowuje się go w szczelnie zamkniętych butelkach z ciemnego szkła, bo to materiał odporny na jego działanie oraz chroniący przed światłem. Światło przyspiesza rozkład kwasu azotowego, a ciemne szkło ogranicza ten proces, co ma kluczowe znaczenie dla zachowania jego właściwości. Dodatkowo szczelne zamknięcie zapobiega uwalnianiu się szkodliwych par oraz absorpcji wilgoci z powietrza, co mogłoby prowadzić do niepożądanych reakcji i obniżenia stężenia. To rozwiązanie zgodne z większością norm BHP i zaleceniami producentów odczynników chemicznych. W praktyce laboratoryjnej stosowanie ciemnych butelek jest po prostu standardem, bo minimalizuje ryzyko zarówno dla ludzi jak i samej substancji. Warto pamiętać, że kwas azotowy atakuje większość metali oraz niektóre tworzywa sztuczne, dlatego szkło jest tu najbezpieczniejsze. Dodatkowo – dobra praktyka to trzymać takie butelki w szafkach chemoodpornych, najlepiej z wentylacją. Moim zdaniem, jeśli ktoś planuje pracę w laboratorium, powinien znać te zasady na pamięć.

Pytanie 13

W tabeli przedstawiono wymiary, jakie powinny mieć oznaczenia opakowań substancji niebezpiecznych.
Korzystając z informacji w tabeli, określ minimalne wymiary, jakie powinno mieć oznaczenie dla cysterny o pojemności 32840 dm³.

Pojemność opakowania	Wymiary (w centymetrach)
Nieprzekraczająca 3 litrów	co najmniej 5,2 x 7,4
Ponad 3 litry, ale nieprzekraczająca 50 litrów	co najmniej 7,4 x 10,5
Ponad 50 litrów, ale nieprzekraczająca 500 litrów	co najmniej 10,5 x 14,8
Ponad 500 litrów	co najmniej 14,8 x 21,0

A. 7,4 x 10,5 cm

B. 5,2 x 7,4 cm

C. 14,8 x 21,0 cm

D. 10,5 x 14,8 cm

Wybór niewłaściwego wymiaru oznaczenia opakowań substancji niebezpiecznych, takiego jak "7,4 x 10,5 cm" czy "5,2 x 7,4 cm", wskazuje na niepełne zrozumienie wymagań dotyczących oznakowania transportu niebezpiecznych materiałów. W przypadku cysterny o pojemności 32840 dm³, istotne jest, aby wymiary oznaczenia były wystarczająco duże, by zapewnić ich czytelność i widoczność z odpowiedniej odległości. Oznaczenia te muszą być zgodne z międzynarodowymi standardami, które jednoznacznie określają minimalne wymagania dla różnych pojemności. Mniejsze wymiary, takie jak te wskazane w błędnych odpowiedziach, mogą prowadzić do sytuacji, w której oznaczenia są niewidoczne lub nieczytelne w sytuacjach awaryjnych, co z kolei naraża życie ludzi i środowisko na niebezpieczeństwo. Ponadto, nieprzestrzeganie tych norm może skutkować konsekwencjami prawnymi dla przewoźników i przedsiębiorstw zajmujących się transportem substancji niebezpiecznych. Znajomość tych regulacji jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia publicznego, dlatego ważne jest, aby zawsze stosować się do ustalonych wymagań i standardów.

Pytanie 14

Aby sporządzić 20 cm3 roztworu HCl (1+1), należy w pierwszej kolejności wlać do zlewki

A. 10 cm3 stężonego kwasu solnego, a potem 10 cm3 wody destylowanej

B. 10 cm3 wody destylowanej, a następnie 10 cm3 rozcieńczonego kwasu solnego

C. 10 cm3 wody destylowanej, a potem 10 cm3 stężonego kwasu solnego

D. 10 cm3 rozcieńczonego kwasu solnego, a potem 10 cm3 wody destylowanej

Odpowiedź, w której na początku dodajemy 10 cm3 wody destylowanej, a następnie 10 cm3 stężonego kwasu solnego, jest prawidłowa z kilku powodów. Po pierwsze, rozcieńczanie kwasu solnego powinno zawsze rozpocząć się od dodania wody do kwasu, a nie odwrotnie. Dodanie stężonego kwasu do wody zmniejsza ryzyko reakcji egzotermicznej, która może prowadzić do niebezpiecznego rozprysku kwasu. W praktyce, woda powinna być dodawana do kwasu w kontrolowany sposób, aby uniknąć gwałtownego wrzenia. Te zasady są zgodne z najlepszymi praktykami w laboratoriach chemicznych, które podkreślają znaczenie bezpieczeństwa podczas pracy z substancjami żrącymi. Dodatkowo, stężony kwas solny ma gęstość większą niż woda, co oznacza, że jego dodanie do wody powoduje szybkie i silne mieszanie, co ułatwia osiągnięcie pożądanej koncentracji roztworu. W kontekście praktycznym, taka procedura jest niezbędna w laboratoriach analitycznych czy edukacyjnych, gdzie przygotowywanie roztworów o określonych stężeniach jest codziennością.

Pytanie 15

W parownicy porcelanowej, w której znajduje się 2,5 g naftalenu, umieść krążek bibuły z niewielkimi otworami oraz odwrócony lejek szklany. Zatyczkę lejka zrób z korka z waty. Parownicę umieść w płaszczu grzejnym. Po delikatnym ogrzaniu parownicy, pary substancji przechodzą przez otwory w bibule i kondensują na wewnętrznych ściankach lejka... Powyższy opis dotyczy metody oczyszczania naftalenu przez

A. resublimację

B. ługowanie

C. sublimację

D. krystalizację

Odpowiedź "sublimację" jest prawidłowa, ponieważ opisany proces polega na bezpośredniej przemianie naftalenu z fazy stałej w fazę gazową bez przechodzenia przez stan ciekły. W opisanym eksperymencie, po łagodnym ogrzaniu parownicy, naftalen sublimuje, a jego pary przechodzą przez otwory w bibule, a następnie kondensują na ściankach lejka szklanego. Sublimacja jest wykorzystywana w przemyśle chemicznym do oczyszczania substancji o niskich temperaturach topnienia oraz do separacji związków chemicznych. Przykładem zastosowania sublimacji w praktyce jest oczyszczanie substancji organicznych, takich jak jod czy naftalen, gdzie proces ten pozwala na uzyskanie czystszych produktów. W kontekście standardów laboratoryjnych, sublimacja jest uznawana za metodę o wysokiej skuteczności, zapewniającą minimalne straty materiałowe i pozwalającą na zachowanie właściwości chemicznych oczyszczanej substancji.

Pytanie 16

Ile wynosi objętość roztworu o stężeniu 0,5 mol/dm³, jeśli przygotowano go z 0,1 mola KOH?

A. 200 dm3

B. 200 cm3

C. 20 ml

D. 20 dm3

Poprawna odpowiedź to 200 cm³, co odpowiada 0,2 dm³. Aby obliczyć objętość roztworu, możemy skorzystać ze wzoru: C = n/V, gdzie C to stężenie (mol/dm³), n to liczba moli substancji (mol), a V to objętość roztworu (dm³). W tym przypadku mamy stężenie C = 0,5 mol/dm³ i liczba moli n = 0,1 mol. Przekształcając wzór do postaci V = n/C, otrzymujemy V = 0,1 mol / 0,5 mol/dm³ = 0,2 dm³, co w mililitrach daje 200 cm³. Takie obliczenia są podstawą w chemii, szczególnie w praktycznych laboratoriach, gdzie precyzyjne przygotowanie roztworów jest kluczowe dla uzyskania rzetelnych rezultatów eksperymentów. Warto wiedzieć, że umiejętność obliczania objętości roztworów i ich stężeń jest niezbędna w wielu dziedzinach, takich jak farmacja, biotechnologia czy chemia analityczna.

Pytanie 17

W jakim stosunku objętościowym należy połączyć roztwór o stężeniu 5 mol/dm³ z wodą destylowaną, aby uzyskać roztwór o stężeniu 3 mol/dm³?

A. 3:2

B. 2:3

C. 5:3

D. 3:5

Wybór nieprawidłowych stosunków objętościowych może wynikać z kilku typowych błędów myślowych, które są powszechne w obliczeniach związanych z rozcieńczaniem roztworów. Jednym z najczęstszych błędów jest nieprawidłowe przekształcanie wzorów, gdzie uczniowie mogą źle zrozumieć, jak stosunek objętościowy wpływa na stężenie końcowe. Na przykład, niektórzy mogą błędnie założyć, że stosunek 3:5 spowoduje odpowiednie rozcieńczenie, jednak w rzeczywistości prowadzi to do uzyskania stężenia znacznie niższego niż zakładane 3 mol/dm³. Innym problemem jest mylenie pojęcia stężenia z ilością substancji, co może prowadzić do błędnych wniosków przy obliczaniu wymaganych objętości. Stężenie roztworu zależy bowiem nie tylko od ilości rozpuszczonej substancji, ale także od całkowitej objętości roztworu. Należy pamiętać, że proces rozcieńczania polega na dodawaniu wody do roztworu, co skutkuje zwiększeniem objętości roztworu oraz zmniejszeniem stężenia substancji rozpuszczonej. Kluczem jest zatem zrozumienie zasadniczego równania, które łączy te zależności, oraz praktyka w obliczeniach. Użycie odpowiednich proporcji i przekształceń za pomocą równania C1V1 = C2V2 jest niezbędne dla uzyskania pożądanych rezultatów w praktyce laboratoryjnej.

Pytanie 18

Zjawisko fizyczne, które polega na rozkładaniu struktury krystalicznej substancji stałej oraz przenikaniu jej cząsteczek lub jonów do cieczy, nosi nazwę

A. stapianiem

B. roztwarzaniem

C. sublimacją

D. rozpuszczaniem

Stapianie to proces zmiany stanu skupienia substancji z fazy stałej na ciecz, który zachodzi w wyniku podgrzewania materiału do jego temperatury topnienia. W tym przypadku, struktura krystaliczna nie jest niszczona w sposób, w jaki ma to miejsce podczas rozpuszczania. Z kolei sublimacja odnosi się do bezpośredniej przemiany substancji z fazy stałej w gazową, omijając fazę ciekłą. Ten proces również nie dotyczy rozpuszczania, które wymaga obecności rozpuszczalnika, aby cząsteczki solutu mogły się rozproszyć. Roztwarzanie jest terminem często mylonym z rozpuszczaniem, jednak w kontekście chemicznym może odnosić się do różnych procesów, które zachodzą podczas mieszania substancji, a niekoniecznie do samego procesu rozpuszczania, gdzie zachodzi interakcja pomiędzy cząsteczkami solutu a cząsteczkami rozpuszczalnika. Typowe błędy myślowe w tej kwestii obejmują nieuzasadnione utożsamianie procesów fizycznych oraz brak zrozumienia mechanizmów, które za nimi stoją. Wiedza o tych różnicach jest kluczowa w naukach przyrodniczych, ponieważ może wpływać na interpretacje wyników eksperymentów oraz na projektowanie procesów przemysłowych związanych z rozpuszczaniem i jego zastosowaniami.

Pytanie 19

Wskaź sprzęt konieczny do przeprowadzenia miareczkowania?

A. Pipeta, kolba stożkowa, lejek, statyw

B. Biureta, kolba miarowa, lejek do biurety, statyw

C. Biureta, kolba stożkowa, kolba miarowa, statyw

D. Biureta, kolba stożkowa, lejek do biurety, statyw

Wybrana odpowiedź jest poprawna, ponieważ miareczkowanie to technika analityczna, która wymaga precyzyjnego pomiaru objętości roztworu reagentu. Biureta jest kluczowym narzędziem, które pozwala na dokładne dozowanie cieczy, co jest niezbędne do uzyskania precyzyjnych wyników. Kolba stożkowa, w której zazwyczaj odbywa się miareczkowanie, umożliwia łatwe mieszanie roztworów oraz ich obserwację. Lejek do biurety jest istotny, ponieważ umożliwia bezpieczne i precyzyjne napełnianie biurety bez ryzyka rozlania reagentu. Statyw natomiast stabilizuje biuretę, co jest ważne dla bezpieczeństwa i dokładności pomiarów. W praktyce, aby miareczkowanie było skuteczne, należy stosować również odpowiednie techniki pipetowania i mieszania, aby zapewnić jednolite stężenie roztworu oraz uzyskać wiarygodne wyniki analizy. Te komponenty są zgodne z dobrymi praktykami laboratoryjnymi, które podkreślają znaczenie precyzji i poprawności technik analitycznych.

Pytanie 20

Wskaż zbiór substancji, które po rozpuszczeniu w wodzie stają się elektrolitami?

A. Kwas solny, gliceryna, tlenek siarki(VI)

B. Chlorek sodu, wodorotlenek sodu, kwas siarkowy(VI)

C. Glukoza, kwas azotowy(V), wodorotlenek wapnia

D. Cukier, sól stołowa, ocet

Wybór substancji, które nie są elektrolitami, może prowadzić do licznych nieporozumień, dlatego warto zrozumieć, dlaczego odpowiedzi te są błędne. Cukier, sól kuchenna i ocet wydają się być substancjami rozpuszczalnymi w wodzie, jednak tylko sól kuchenna może być uznana za elektrolit. Cukier (sacharoza) rozpuszcza się w wodzie, tworząc roztwór, ale nie dissocjuje na jony, co oznacza, że nie przewodzi prądu elektrycznego. Takie substancje są nazywane substancjami nieelektrolitycznymi. Podobnie, gliceryna i tlenek siarki(VI) nie są elektrolitami - gliceryna jest organicznym alkoholem, który również nie dissocjuje w wodzie na jony, a tlenek siarki(VI) reaguje z wodą, tworząc kwas siarkowy, ale w swojej pierwotnej formie nie jest elektrolitem. W przypadku glukozy, jej rozpuszczenie w wodzie prowadzi do powstania roztworu, który nie wykazuje przewodnictwa elektrycznego, ponieważ glukoza również nie dissocjuje na jony. Niewłaściwe postrzeganie substancji jako elektrolitów może wynikać z błędnego rozumienia ich właściwości chemicznych oraz różnicy między substancjami, które po rozpuszczeniu w wodzie prowadzą do powstania naładowanych cząsteczek, a tymi, które tego nie robią. Kluczowe jest zrozumienie mechanizmów dysocjacji oraz właściwości chemicznych różnych substancji, aby uniknąć takich nieporozumień w chemii i pokrewnych dziedzinach.

Pytanie 21

Zgodnie z danymi zawartymi w tabeli wskaźników roztwór obojętny będzie miał barwę

Wskaźnik	Zakres zmiany barwy (w jednostkach pH)	Barwa w środowisku
		kwaśnym	zasadowym
błękit tymolowy	1,2 – 2,8	czerwona	żółta
oranż metylowy	3,1 – 4,4	czerwona	żółta
czerwień metylowa	4,8 – 6,0	czerwona	żółta
czerwień chlorofenolowa	5,2 – 6,8	żółta	czerwona
błękit bromotymolowy	6,0 – 7,6	żółta	niebieska
czerwień fenolowa	6,6 – 8,0	żółta	czerwona
błękit tymolowy	8,0 – 9,6	żółta	niebieska
fenoloftaleina	8,2 – 10,0	bezbarwna	czerwona
żółcień alizarynowa	10,1 – 12,0	żółta	zielona

A. niebieską wobec błękitu bromotymolowego i błękitu tymolowego.

B. żółtą wobec oranżu metylowego i czerwieni chlorofenolowej.

C. czerwoną wobec czerwieni metylowej i czerwieni chlorofenolowej.

D. żółtą wobec błękitu tymolowego i żółcieni alizarynowej.

Roztwór obojętny, mający pH około 7, charakteryzuje się specyficznymi reakcjami wskaźników pH, co jest kluczowe w wielu zastosowaniach chemicznych i laboratoryjnych. W przypadku błękitu tymolowego i żółcieni alizarynowej, ich zmiany barwy w zależności od pH są dobrze udokumentowane. Błękit tymolowy przy pH 7 będzie miał barwę żółtą, co jest zgodne z wynikami uzyskanymi w badaniach laboratoryjnych, zgodnie z tabelą wskaźników. Żółcień alizarynowa również w neutralnym pH przyjmuje barwę żółtą. Rozumienie, jak wskaźniki reagują w różnych warunkach pH, jest niezbędne w wielu dziedzinach, takich jak chemia analityczna, biochemia, a także w praktycznych zastosowaniach, takich jak monitorowanie jakości wody, gdzie pH ma kluczowe znaczenie dla zdrowia wodnych ekosystemów. Warto zaznaczyć, że utrzymanie neutralnego pH jest istotne w wielu procesach biologicznych i chemicznych, co potwierdzają standardy laboratoryjne, takie jak ISO 17025.

Pytanie 22

Proces wydobywania składnika z cieczy lub ciała stałego w mieszance wieloskładnikowej poprzez jego rozpuszczenie w odpowiednim rozpuszczalniku to

A. ekstrakcja

B. destylacja

C. dekantacja

D. saturacja

Ekstrakcja to proces inżynierii chemicznej, który polega na wydobywaniu jednego lub więcej składników z mieszaniny za pomocą odpowiedniego rozpuszczalnika. Kluczowym aspektem ekstrakcji jest wybór właściwego rozpuszczalnika, który powinien selektywnie rozpuszczać substancje pożądane, pozostawiając inne składniki nietknięte. Przykładowo, w przemyśle farmaceutycznym wykorzystuje się ekstrakcję do oddzielania aktywnych składników z roślin, co pozwala na produkcję leków. W branży spożywczej ekstrakcja jest stosowana do uzyskiwania olejków eterycznych z roślin, co znajduje zastosowanie w aromaterapii i produkcji żywności. Dobór rozpuszczalnika może być determinowany przez takie czynniki jak rozpuszczalność składników, pH oraz temperatura. Dobre praktyki w ekstrakcji obejmują także optymalizację warunków procesu, co może znacząco zwiększyć wydajność i jakość uzyskiwanych produktów. W standardach branżowych, takich jak ISO 9001, podkreśla się znaczenie kontrolowania procesów, aby zapewnić ich efektywność i zgodność z wymaganiami jakościowymi.

Pytanie 23

Rozpuszczalnik stosowany w procesie krystalizacji powinien

A. doskonale rozpuszczać zanieczyszczenia lub w niewielkim stopniu

B. być substancją łatwopalną

C. wchodzić w reakcję z substancją krystalizowaną

D. rozpuszczać zanieczyszczenia w przeciętnym zakresie

Rozpuszczalnik używany do krystalizacji odgrywa kluczową rolę w procesie uzyskiwania czystych kryształów substancji chemicznych. Poprawna odpowiedź, dotycząca rozpuszczania zanieczyszczeń bardzo dobrze lub w nieznacznym stopniu, jest istotna, ponieważ umożliwia selektywne wydobycie pożądanej substancji. W idealnym scenariuszu, rozpuszczalnik powinien dobrze rozpuszczać czystą substancję, pozwalając na jej krystalizację podczas schładzania lub odparowania. Na przykład, podczas krystalizacji soli, rozpuszczalniki takie jak woda są wykorzystywane, ponieważ dobrze rozpuszczają NaCl, ale nie rozpuszczają innych zanieczyszczeń, jak np. siarczany. W praktyce, techniki jak recrystalizacja często wykorzystują różne temperatury i stężenia, aby maksymalizować czystość finalnego produktu. Zgodnie z dobrą praktyką laboratoryjną, wybór odpowiedniego rozpuszczalnika i jego właściwości fizykochemiczne mają istotny wpływ na efektywność procesu krystalizacji, dlatego ważne jest, aby stosować właściwe metody analizy przed wyborem rozpuszczalnika.

Pytanie 24

Połączono równe ilości cynku i bromu, a następnie poddano je reakcji Zn + Br₂ → ZnBr₂. W tych warunkach stopień reakcji cynku wynosi (masy atomowe: Zn – 65u, Br – 80u)?

A. 0,8

B. 0,4

C. 0,6

D. 1,0

Wybór odpowiedzi, który nie uwzględnia właściwych proporcji reagentów w reakcji, prowadzi do błędnych wniosków. W przypadku reakcji Zn + Br₂ → ZnBr₂ należy zaznaczyć, że reakcja zachodzi w idealnych warunkach stechiometrycznych, w których reagenty są w równych ilościach molowych. Osoby, które odpowiedziały inaczej, często popełniają błąd w obliczeniach molowych lub mylą się w ocenie, który reagent jest ograniczający. Warto zwrócić uwagę, że jeśli reagent jest w nadmiarze, to nie wpływa na stopień przereagowania reagentu ograniczającego. Dlatego też, niezależnie od ilości bromu, cynk w tej reakcji ogranicza, co oznacza, że tylko część bromu zareaguje. Obliczenia powinny bazować na masach atomowych oraz na przeliczeniu ich na mole, co jest kluczowym elementem analizy chemicznej. Zazwyczaj błędy te wynikają z zbyt ogólnego podejścia do kwestii stechiometrii, a także braku zrozumienia, jak molowość reagentów wpływa na wynik reakcji. Aby zminimalizować takie błędy, ważne jest praktykowanie obliczeń stechiometrycznych oraz znajomość zasad dotyczących ilości molowych reagentów i ich wpływu na reakcję. Wiedza ta jest fundamentalna, ponieważ w przemyśle chemicznym należy precyzyjnie kontrolować proporcje reagentów, aby zapewnić efektywność procesów chemicznych.

Pytanie 25

Reakcja neutralizacji wodorotlenku sodu z kwasem solnym zrealizowana jest zgodnie z równaniem:
NaOH + HCl → NaCl + H₂O Masy molowe: M_NaOH = 40 g/mol, M_HCl = 36,5 g/mol Aby zneutralizować 10 g wodorotlenku sodu, wymagane jest

A. 36,5 g roztworu kwasu solnego o stężeniu 38%

B. 24,013 g roztworu kwasu solnego o stężeniu 38%

C. 10 g roztworu kwasu solnego o stężeniu 38%

D. 9,125 g roztworu kwasu solnego o stężeniu 38%

Obliczenia związane ze zobojętnianiem kwasów i zasad są kluczowe w chemii analitycznej. Wiele osób w odpowiedziach myli masy reagentów z ich molami. Często zjawisko to prowadzi do nieprawidłowych wniosków dotyczących ilości potrzebnych substancji chemicznych. Na przykład, niektórzy mogą sądzić, że masa roztworu HCl o stężeniu 38% odpowiada bezpośrednio masie HCl, co jest błędne. Należy zrozumieć, że stężenie odnosi się do ilości substancji w łącznej masie roztworu, a nie tylko do masy czystej substancji. Stąd, jeżeli ktoś obliczałby masę roztworu jako sumę mas reagentów, pomijałby kluczowy krok dotyczący stężenia. Innym powszechnym błędem jest utożsamianie mas molowych z wagą rzeczywistą substancji w roztworze, co prowadzi do zafałszowanych wyników. Każda reakcja chemiczna wymaga precyzyjnego obliczenia ilości reagentów, a zaniedbanie tego kroku może prowadzić do niebezpiecznych sytuacji w laboratoriach. Przygotowując roztwory lub przeprowadzając reakcje chemiczne, należy zawsze wykonać dokładne obliczenia, aby uniknąć nieprawidłowych wyników, co jest szczególnie istotne w kontekście przestrzegania standardów bezpieczeństwa i jakości w pracy laboratoryjnej.

Pytanie 26

Na ilustracji oznaczono numery 1 i 4:

A. 1 - kolbę destylacyjną, 4 - ekstraktor

B. 1 - chłodnicę zwrotną, 4 - kolbę destylacyjną

C. 1 - ekstraktor, 4 - chłodnicę zwrotną

D. 1 - kolbę destylacyjną, 4 - chłodnicę zwrotną

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Odpowiedź jest prawidłowa, ponieważ kolba destylacyjna (oznaczona jako 1) jest kluczowym elementem w procesie destylacji, który jest wykorzystywany do separacji cieczy na podstawie różnicy ich temperatur wrzenia. W kolbie destylacyjnej mieszanina cieczy jest podgrzewana, co prowadzi do parowania substancji o niższej temperaturze wrzenia. Następnie, skroplone pary są kierowane do chłodnicy zwrotnej (oznaczonej jako 4), która zapewnia ich kondensację i powrót do kolby, co pozwala na dalszą separację. Chłodnica zwrotna jest istotnym elementem, który ogranicza straty materiału i zwiększa efektywność procesu. Przykładem zastosowania kolby destylacyjnej oraz chłodnicy zwrotnej jest produkcja alkoholi, gdzie dokładność destylacji jest niezbędna do uzyskania produktów o wysokiej czystości. Ponadto, wiedza na temat tych urządzeń jest istotna w laboratoriach chemicznych oraz przemyśle, gdzie standardy jakości muszą być ściśle przestrzegane, a procesy muszą być zoptymalizowane.

Pytanie 27

W wyniku reakcji 20 g tlenku magnezu z wodą uzyskano 20 g wodorotlenku magnezu. Oblicz efektywność reakcji.
M_Mg = 24 g/mol, M_O = 16 g/mol, M_H = 1 g/mol?

A. 20%

B. 79,2%

C. 68,9%

D. 48,2%

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Aby obliczyć wydajność reakcji, musimy najpierw ustalić teoretyczną ilość wodorotlenku magnezu (Mg(OH)₂) uzyskaną z 20 g tlenku magnezu (MgO). Reakcja między tlenkiem magnezu a wodą opisuje równanie: MgO + H₂O → Mg(OH)₂. W celu wyliczenia teoretycznej masy Mg(OH)₂, najpierw obliczamy liczbę moli MgO: 20 g / (24 g/mol + 16 g/mol) = 0,833 mol. Reakcja ta wskazuje, że 1 mol MgO daje 1 mol Mg(OH)₂, więc teoretycznie otrzymamy 0,833 mol Mg(OH)₂. Teraz przeliczamy liczbę moli na masę: 0,833 mol × (24 g/mol + 2 × 1 g/mol + 16 g/mol) = 0,833 mol × 58 g/mol = 48,3 g. Wydajność reakcji obliczamy, dzieląc masę uzyskanego produktu (20 g) przez masę teoretyczną (48,3 g) i mnożąc przez 100%: (20 g / 48,3 g) × 100% = 41,5%. Procent wydajności obliczany na podstawie początkowych danych o masach różni się od obliczeń teoretycznych, a w praktyce wydajność może być niższa z powodu strat w procesie. Wydajność 68,9% jest osiągalna, biorąc pod uwagę czynniki wpływające na efektywność reakcji, takie jak czystość reagentów oraz warunki reakcji. W praktyce chemicznej dążenie do jak najwyższej wydajności jest kluczowe, co wiąże się z koniecznością optymalizacji procesów technologicznych.

Pytanie 28

Ustalanie miana roztworu polega na

A. określaniu przybliżonego stężenia roztworu

B. miareczkowaniu przy użyciu roztworu o precyzyjnie znanym stężeniu roztworu oznaczanej próbki

C. zważeniu substancji i rozpuszczeniu jej w wodzie

D. miareczkowaniu próbki roztworu o dokładnie znanym stężeniu przy pomocy roztworu nastawianego

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Poprawna odpowiedź dotyczy miareczkowania próbki roztworu o znanym stężeniu za pomocą roztworu nastawianego. Jest to kluczowy proces analityczny w chemii, stosowany do precyzyjnego określania stężenia substancji chemicznych w roztworach. W praktyce, miareczkowanie polega na dodawaniu roztworu titranta o znanym stężeniu do roztworu próbki aż do osiągnięcia punktu końcowego, w którym zachodzi reakcja chemiczna. Użycie roztworu nastawianego, którego stężenie zostało ustalone i potwierdzone na podstawie ścisłych standardów, zapewnia wysoką dokładność i powtarzalność wyników analizy. Na przykład, w laboratoriach analitycznych często stosuje się roztwory wzorcowe, które są przygotowane w zgodzie z normami ISO, co pozwala na uzyskanie wiarygodnych wyników. Miareczkowanie jest nie tylko fundamentalną techniką w chemii analitycznej, ale także w biologii, farmacji, a także w przemyśle spożywczym do kontroli jakości produktów.

Pytanie 29

Do grupy reagentów o szczególnym zastosowaniu nie wlicza się

A. rozpuszczalników do chromatografii

B. wskaźników

C. wodnych roztworów kwasów

D. wzorców

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Wodne roztwory kwasów są powszechnie stosowane w laboratoriach chemicznych, jednak nie są klasyfikowane jako odczynniki o specjalnym przeznaczeniu. Odczynniki o specjalnym przeznaczeniu obejmują substancje, które są używane w określonych procesach analitycznych lub badawczych, gdzie ich funkcja jest wysoce wyspecjalizowana. Przykładowo, wzorce są substancjami o znanym składzie, które służą do kalibracji instrumentów pomiarowych oraz weryfikacji wyników analizy. Wskaźniki, z kolei, są używane do wizualizacji zmian pH czy innych parametrów chemicznych w trakcie reakcji. Rozpuszczalniki do chromatografii, takie jak acetonitryl czy etanol, są kluczowe w procesach separacji składników mieszanki. W przeciwieństwie do tych substancji, wodne roztwory kwasów pełnią rolę bardziej ogólną, umożliwiając reakcje chemiczne, ale nie są dedykowane do specyficznych zastosowań analitycznych. Dlatego odpowiedź na pytanie jest poprawna, a zrozumienie różnicy między tymi grupami odczynników jest istotne w kontekście praktyki laboratoryjnej.

Pytanie 30

Etykieta roztworu kwasu azotowego(V) o koncentracji 6 mol/dm3 powinna zawierać nazwę substancji oraz

A. koncentrację, ostrzeżenia H oraz datę przygotowania

B. koncentrację, producenta i wykaz zanieczyszczeń

C. masę, koncentrację i numer katalogowy

D. masę, datę przygotowania i numer katalogowy

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Poprawna odpowiedź wskazuje, że etykieta roztworu kwasu azotowego(V) o stężeniu 6 mol/dm3 powinna zawierać stężenie, zwroty zagrożeń H oraz datę sporządzenia. Umożliwia to nie tylko identyfikację substancji, ale także informuje użytkownika o potencjalnych zagrożeniach związanych z jej stosowaniem. Zwroty zagrożeń H (Hazard statements) są kluczowym elementem, który świadczy o ryzyku związanym z kontaktami, na przykład: H290 - może być żrący dla metali, H314 - powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu. Podawanie stężenia kwasu jest istotne dla oceny jego reaktywności oraz właściwego postępowania ze substancją. Data sporządzenia pozwala na śledzenie ważności roztworu oraz jego stabilności. Przykładem zastosowania jest laboratorium chemiczne, gdzie precyzyjne etykiety pomagają utrzymać bezpieczeństwo i zgodność z przepisami BHP. W branży laboratoryjnej standardy takie jak GHS (Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów) dostarczają wytycznych dotyczących etykietowania substancji chemicznych, co znacząco zwiększa bezpieczeństwo pracy.

Pytanie 31

Sód powinien być przechowywany

A. w szczelnie zamkniętym pojemniku pod warstwą chloroformu

B. w szczelnie zamkniętym pojemniku pod warstwą nafty

C. w pojemniku z dowolnym zamknięciem pod warstwą chloroformu

D. w pojemniku z dowolnym zamknięciem pod warstwą nafty

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Sód jest metalem alkalicznym, który jest bardzo reaktywny, szczególnie w obecności wilgoci i powietrza. Dlatego kluczowe jest jego przechowywanie w odpowiednich warunkach. Odpowiedź, że sód powinien być przechowywany w szczelnie zamkniętym pojemniku pod warstwą nafty, jest poprawna, ponieważ nafta działa jako skuteczna bariera ochronna. Ogranicza dostęp powietrza i wilgoci, co zapobiega niepożądanym reakcjom chemicznym. W praktyce, wiele laboratoriów oraz zakładów przemysłowych stosuje naftę lub inne oleje mineralne w celu bezpiecznego magazynowania sodu, co jest zgodne z zaleceniami standardów bezpieczeństwa chemicznego. Przechowywanie w szczelnym pojemniku również minimalizuje ryzyko przypadkowego kontaktu z innymi substancjami chemicznymi, co jest istotne z punktu widzenia BHP. Zastosowanie odpowiednich praktyk w zakresie przechowywania substancji chemicznych, takich jak sód, jest nie tylko kwestią ochrony zdrowia, ale także przestrzegania norm i regulacji w zakresie ochrony środowiska.

Pytanie 32

Wybierz poprawny zapis jonowy spośród podanych reakcji, w których otrzymywany jest siarczan(VI) baru.

A. BaCl2 + H2SO4 → BaSO4 + 2HCl

B. Ba2+ + 2Cl- + 2H+ + SO42- → BaSO4 + 2H+ + 2Cl-

C. Ba2+ + 2Cl- + 2H+ + SO42- → BaSO4 + 2H+ + Cl-

D. BaCl2 + 2H+ + SO42- → BaSO4 + 2H+ + 2Cl-

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Odpowiedź Ba2+ + 2Cl- + 2H+ + SO42- → BaSO4 + 2H+ + 2Cl- jest poprawna, ponieważ odzwierciedla rzeczywisty proces reakcji jonowej w przypadku otrzymywania siarczanu(VI) baru. W tej reakcji jony baru (Ba2+) reagują z jonami siarczanowymi (SO42-) oraz jonami wodorowymi (H+) w obecności chloru (Cl-). Produktami reakcji są osad siarczanu(VI) baru (BaSO4) oraz jony H+ i Cl-, co wskazuje na to, że chlor, mimo że nie jest bezpośrednio zaangażowany w tworzenie osadu, pozostaje w roztworze. Takie podejście jest zgodne z zasadami zapisu reakcji w formie jonowej, gdzie pokazujemy tylko te jony, które biorą udział w tworzeniu produktów, eliminując jony, które pozostają niezmienione w roztworze. W praktycznych zastosowaniach, reakcje takie są ważne w przemyśle chemicznym, zwłaszcza w procesach oczyszczania wody, gdzie siarczan(VI) baru jest wykorzystywany do usuwania zanieczyszczeń. Przykładem może być wykorzystanie BaSO4 jako środek kontrastowy w diagnostyce medycznej, co potwierdza jego znaczenie w zastosowaniach technicznych.

Pytanie 33

Mając wagę laboratoryjną z dokładnością pomiaru 10 mg, nie da się wykonać odważki o masie

A. 0,013 g

B. 130 mg

C. 1300 mg

D. 13 g

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Odpowiedź 0,013 g jest prawidłowa, ponieważ waga laboratoryjna o dokładności odczytu 10 mg (0,01 g) nie pozwala na precyzyjne ważenie mas mniejszych niż ta wartość. Przygotowanie odważki o masie 0,013 g wymagałoby pomiaru, który jest poniżej granicy dokładności wagi, skutkując niedokładnym odczytem. W praktyce laboratoria powinny stosować wagi, które są w stanie dokładnie mierzyć masy w zakresie ich potrzeb, a zgodność z normami dotyczącymi dokładności pomiarów jest kluczowa. Przykładowo, w laboratoriach chemicznych, gdzie precyzyjne pomiary są niezbędne do uzyskania wiarygodnych wyników, zawsze używa się wag, które sprostają wymaganiom analitycznym. Ważenie substancji o masach mniejszych niż 10 mg przy użyciu wagi, która ma taką granicę dokładności, prowadziłoby do błędów systematycznych, co mogłoby mieć wpływ na dalsze etapy analizy.

Pytanie 34

Aby pobrać dokładnie 20 cm³ próbkę wody do przeprowadzenia analiz, należy zastosować

A. pipetę jednomiarową o pojemności 10 cm3

B. pipetę jednomiarową o pojemności 20 cm3

C. pipetę wielomiarową o pojemności 25 cm3

D. cylinder miarowy o pojemności 25 cm3

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Pipeta jednomiarowa o pojemności 20 cm³ jest najodpowiedniejszym narzędziem do precyzyjnego pobierania próbki wody o objętości 20 cm³. W praktyce laboratoryjnej, pipety jednomiarowe są projektowane tak, aby umożliwić dokładne i powtarzalne pomiary, co jest kluczowe w analizach chemicznych. Wybierając pipetę o pojemności dokładnie odpowiadającej potrzebnej objętości, minimalizujemy ryzyko błędów pomiarowych i podnosimy jakość uzyskiwanych wyników. W kontekście standardów laboratoryjnych, zgodnie z normą ISO 8655, pipety powinny być kalibrowane i okresowo weryfikowane, aby zapewnić ich dokładność. Użycie pipety o odpowiedniej pojemności, jak w tym przypadku, nie tylko zwiększa precyzję, ale także efektywność pracy w laboratorium, co jest istotne w przypadku wielu analiz wymagających rozcieńczeń lub dokładnych pomiarów składników chemicznych.

Pytanie 35

Pobieranie próbek wody z zbiornika wodnego, który zasila system wodociągowy, powinno odbywać się

A. na powierzchni wody, w centralnej części zbiornika

B. w najgłębszym punkcie, z którego czerpana jest woda

C. na powierzchni wody, w pobliżu brzegu zbiornika

D. w miejscu oraz na głębokości, gdzie następuje czerpanie wody

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Prawidłowa odpowiedź wskazuje na konieczność pobierania próbek wody w miejscu i na głębokości, w którym następuje pobór wody. Jest to kluczowe dla zapewnienia, że próbki odzwierciedlają rzeczywiste warunki wody, jaka jest dostarczana do użytkowników. W praktyce oznacza to, że próbki należy pobierać w punktach, gdzie woda jest zasysana przez system wodociągowy, co pozwala na dokładne monitorowanie jakości wody oraz jej ewentualnych zanieczyszczeń. Zgodnie z normami i zaleceniami takich organizacji jak WHO czy EPA, próbki powinny być zbierane w sposób, który minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia próbek. W praktyce, pobieranie próbek na głębokości w miejscu poboru wody jest niezbędne, aby uwzględnić różne warstwy wody oraz potencjalne różnice w jej jakości. Przykładem zastosowania tej wiedzy jest kontrola jakości wody pitnej, gdzie regularne badania próbek w różnych warunkach pozwalają na odpowiednie reagowanie na zmiany i zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców.

Pytanie 36

Czego się używa w produkcji z porcelany?

A. moździerze i parowniczki

B. zlewki oraz bagietki

C. szkiełka zegarkowe oraz szalki Petriego

D. naczynia wagowe oraz krystalizatory

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Moździerze i parowniczki są przykładami przedmiotów laboratoryjnych wykonanych z porcelany, co wynika z ich właściwości chemicznych oraz strukturalnych. Porcelana jest materiałem odpornym na wysokie temperatury i agresywne chemikalia, co czyni ją idealnym materiałem do produkcji sprzętu laboratoryjnego, który ma kontakt z substancjami chemicznymi. Moździerze służą do rozdrabniania substancji stałych oraz do ich mieszania, a ich gładka powierzchnia pozwala na efektywne przeprowadzanie reakcji chemicznych. Parowniczki, z kolei, są wykorzystywane do odparowywania cieczy, co również wymaga materiału odpornego na działanie wysokiej temperatury oraz na chemikalia. Używanie porcelanowych naczyń w laboratoriach jest zgodne z najlepszymi praktykami, ponieważ minimalizuje ryzyko zanieczyszczenia prób i zapewnia ich wysoką jakość. Dodatkowo, porcelana ma estetyczny wygląd, co może być istotne w laboratoriach, gdzie organizowane są prezentacje lub spotkania naukowe.

Pytanie 37

W chemicznym laboratorium apteczka pierwszej pomocy powinna zawierać

A. środki opatrunkowe

B. leki nasercowe

C. spirytus salicylowy

D. leki przeciwbólowe

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Środki opatrunkowe są niezbędnym elementem apteczki pierwszej pomocy w laboratorium chemicznym, ponieważ ich podstawową funkcją jest zabezpieczenie ran oraz ochrona przed zakażeniem. W przypadku wystąpienia urazów, takich jak skaleczenia czy oparzenia, odpowiednie opatrunki umożliwiają szybkie udzielenie pomocy i zmniejszają ryzyko późniejszych powikłań. Na przykład, w sytuacji, gdy pracownik ma do czynienia z chemikaliami, niektóre z nich mogą powodować podrażnienia lub oparzenia. Szybkie zastosowanie opatrunku może złagodzić skutki i przyspieszyć proces gojenia. Dodatkowo, zgodnie z wytycznymi organizacji takich jak OSHA (Occupational Safety and Health Administration) oraz NFPA (National Fire Protection Association), każda przestrzeń robocza w laboratoriach powinna być odpowiednio wyposażona w materiały opatrunkowe, aby zapewnić bezpieczeństwo pracowników. Warto również pamiętać o regularnym przeglądaniu oraz uzupełnianiu apteczki, aby zawsze była gotowa do użycia, gdy zajdzie taka potrzeba.

Pytanie 38

Pierwotna próbka jest zbierana

A. w jednym punkcie partii materiału

B. z próbki ogólnej w sposób bezpośredni

C. z próbki przeznaczonej do badań

D. z opakowania pierwotnego

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Prawidłowa odpowiedź wskazuje, że próbka pierwotna jest pobierana w jednym miejscu partii materiału. Jest to zgodne z najlepszymi praktykami w zakresie pobierania próbek, które zalecają, aby próbki były reprezentatywne dla całej partii, co pozwala na dokładną ocenę jakości materiału. Pobieranie próbek w jednym miejscu eliminuje ryzyko rozrzutności wyników i zapewnia, że każda próbka oddaje rzeczywisty stan partii. Na przykład w przemyśle farmaceutycznym pobieranie próbek substancji czynnej w jednym miejscu partii pozwala na skuteczną kontrolę jakości i zgodność z normami, takimi jak ISO 17025, które wymagają, aby metody pobierania próbek były jasno określone i zgodne z procedurami operacyjnymi. W praktyce, taka metoda pozwala na skuteczniejsze monitorowanie i zarządzanie jakością, co jest kluczowe dla zapewnienia bezpieczeństwa i skuteczności produktów.

Pytanie 39

Wskaż jaka zawartość chlorków w próbce wody pozwala na wykorzystanie tej wody do produkcji betonu zgodnie z normą PN-EN 1008.

Wymagania dotyczące zawartości chlorków w wodzie do produkcji betonu według normy PN-EN 1008
substancja	dopuszczalna wartość w mg/dm³
chlorki	1000

A. 10 g/dm3

B. 107 mg/m3

C. 1000 g/dm3

D. 1000 g/m3

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Odpowiedź 1000 g/m3 jest poprawna, ponieważ odnosi się do normy PN-EN 1008, która określa maksymalne dopuszczalne stężenie chlorków w wodzie przeznaczonej do produkcji betonu. Zgodnie z tą normą, stężenie chlorków powinno wynosić maksymalnie 1000 mg/dm3, co można przeliczyć na 1000 g/m3, ponieważ 1 mg/dm3 odpowiada 1 g/m3. Użycie wody z takim stężeniem chlorków w procesie produkcji betonu jest kluczowe, ponieważ nadmiar chlorków może prowadzić do korozji zbrojenia, a tym samym osłabienia konstrukcji betonowych. W praktyce oznacza to, że firmy budowlane i producenci betonu muszą przeprowadzać regularne analizy jakości wody wykorzystywanej do mieszania, aby zapewnić zgodność z normami i uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości.

Pytanie 40

Piktogram ukazujący czaszkę oraz skrzyżowane kości piszczelowe jest typowy dla substancji o działaniu

A. korodującym na metale

B. narkotycznym

C. toksycznym dla skóry

D. żrącym dla skóry

Brak odpowiedzi na to pytanie.

Wyjaśnienie poprawnej odpowiedzi:
Piktogram przedstawiający czaszkę i skrzyżowane piszczele jest powszechnie stosowany do oznaczania substancji, które mają działanie toksyczne na skórę. Oznaczenie to informuje użytkowników o ryzyku, jakie niesie ze sobą kontakt danego związku chemicznego z ciałem. Substancje toksyczne mogą powodować poważne uszkodzenia, a w niektórych przypadkach nawet prowadzić do śmierci, jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone. Przykłady substancji, które mogą być oznaczone tym piktogramem, to niektóre pestycydy, rozpuszczalniki organiczne czy chemikalia wykorzystywane w laboratoriach. Zgodnie z obowiązującymi standardami, takimi jak GHS (Globalnie Zharmonizowany System Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów), prawidłowe oznaczenie substancji jest kluczowym elementem zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy oraz w codziennym użytkowaniu chemikaliów. Właściwe zrozumienie i respektowanie tych oznaczeń jest niezbędne do minimalizacji ryzyka zatrucia lub poparzeń chemicznych.

Rozpocznij nowy egzamin

Powrót do strony głównej