Podatki i inne daniny publiczne są regulowane w systemie prawnym na mocy ustaw, co wynika z zasady legalności danin publicznych. Ustawa podatkowa określa fundamentalne elementy, takie jak podmiot opodatkowania, przedmiot opodatkowania oraz stawki podatkowe. W praktyce oznacza to, że każda zmiana dotycząca nałożenia podatku lub wprowadzenia ulgi musi być zatwierdzona przez odpowiednią ustawę, co zapewnia stabilność i przewidywalność w systemie podatkowym. Na przykład, w Polsce ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych precyzyjnie określa, kto jest podatnikiem, jakie dochody podlegają opodatkowaniu oraz jakie ulgi i odliczenia można zastosować. Takie podejście jest zgodne z międzynarodowymi standardami, które podkreślają konieczność jasnych regulacji prawnych w obszarze finansów publicznych, co wpływa na zwiększenie zaufania obywateli do systemu podatkowego.
Nakładanie podatków i regulowanie innych danin publicznych wymaga odpowiednich aktów prawnych, a wybór niewłaściwych form regulacji może prowadzić do nieporozumień i braku efektywności. Rozporządzenia, na przykład, są dokumentami wydawanymi na podstawie upoważnienia ustawowego, ale nie mogą one samodzielnie wprowadzać nowych obowiązków podatkowych, ponieważ nie mają mocy ustawy. Z tego powodu, stosowanie rozporządzeń w kontekście podatków jest niewłaściwe, gdyż nie spełniają one wymogów dotyczących nakładania obciążeń finansowych na obywateli. Uchwały, które podejmuje lokalny samorząd, mogą dotyczyć zasad finansowania różnych działań, ale nie mają mocy prawnej do nakładania podatków, które powinny być określone w aktach wyższej rangi. Z kolei zarządzenia są dokumentami wewnętrznymi, które regulują procedury administracyjne i organizacyjne w danej instytucji, więc również nie mogą być stosowane jako podstawa do wprowadzania nowych danin publicznych. Wybierając niewłaściwą podstawę prawną, można narazić się na liczne konsekwencje, w tym na unieważnienie decyzji podatkowych przez sądy administracyjne, co ma poważne implikacje dla stabilności finansów publicznych i zaufania do systemu podatkowego. Właściwe zrozumienie hierarchii aktów prawnych oraz ich zakresu stosowania jest kluczowe dla zapewnienia efektywności i zgodności z obowiązującym prawem.