Sprzedaż samoobsługowa to model, w którym klienci mają pełną kontrolę nad procesem zakupowym, często dokonując wyborów sami, bez bezpośredniego udziału sprzedawcy. W tym systemie klienci przeglądają produkty, podejmują decyzje i finalizują transakcje według własnych preferencji. Taki sposób sprzedaży jest powszechnie stosowany w supermarketach czy sklepach internetowych, gdzie klienci mogą samodzielnie dodawać produkty do koszyka, a następnie realizować płatność. Przykładem może być automatyczna kasa w supermarkecie, gdzie klient samodzielnie skanuje produkty. W kontekście specjalnych form sprzedaży, sprzedaż na zamówienie, z dostawą do domu oraz wysyłkowa wymagają aktywnego udziału sprzedawcy w procesie, co czyni je odmiennymi od modelu samoobsługowego, który stawia na samodzielność konsumenta. Warto również zauważyć, że podejście samoobsługowe jest zgodne z trendami cyfryzacji i automatyzacji procesów sprzedażowych, co zwiększa efektywność i komfort zakupów.
Sprzedaż na zamówienie, z dostawą do domu oraz wysyłkowa są terminami, które odnoszą się do różnych modeli sprzedaży, w których sprzedawca odgrywa kluczową rolę w obsłudze klienta. Sprzedaż na zamówienie polega na tym, że klienci składają zamówienie na konkretne produkty, które mogą być dostosowane do ich indywidualnych potrzeb. To wymaga aktywnego zaangażowania sprzedawcy, który musi przygotować ofertę dopasowaną do wymagań klienta, co odbiega od idei samoobsługowej. Sprzedaż z dostawą do domu z kolei, wiąże się z koniecznością organizacji transportu i logistyki przez sprzedawcę, co również wymaga interakcji między sprzedawcą a klientem. Model wysyłkowy, popularny w e-commerce, także zakłada, że sprzedawca zajmuje się nie tylko przyjmowaniem zamówień, ale również pakowaniem i wysyłką towarów. W każdej z tych form sprzedaży mamy do czynienia z relacją, w której sprzedawca pełni aktywną rolę, a klienci często mogą wymagać wsparcia lub informacji, co jest sprzeczne z autonomicznym charakterem sprzedaży samoobsługowej. Osoby, które mylą te modele, mogą nie dostrzegać różnic w strukturze relacji sprzedażowej lub nie rozumieć konsekwencji wyboru określonej formy sprzedaży dla doświadczeń zakupowych klientów.